加密狗破解/软件狗破解/软件复制/软件破解

软件破解/加密狗破解/软件狗破解/软件复制/加密狗复制/软件狗复制/www.szztkj.com

软件破解/加密狗破解/软件狗破解/软件复制/加密狗复制/软件狗复制/www.szztkj.com 单片机解密软件解密单片机解密软件解密ic解密芯片解密解密ic芯片解密 www.ic88.net
随着计算机在社会广泛中广泛的应用,软件作为计算机的重点被企业所重视,然而软件制作者也为此付出了艰辛的劳动,创造出了各式各样的商业专用软件,但是随着利润获取的无止境的蔓延,软件逐渐按数量进行归类,如某软件只能安装x次,只能在x台机器上安装,不能脱离磁盘运行,有x个加密点,有时间限制等限制,导致软件使用者每增加一台计算机使用就需要支付更多的费用,使企业背上的沉重的负担,升级问题更要支付更多的费用。我们致力与正版软件的推广已经很多年了,但是发现其中这一系列的问题尤其突出,便联合各方面的力量在有偿的情况共同解决此类问题,我们仅仅收取少量费用,并从事反编译工作,您的公司如果有这样的情况,请联系我们,我们提供高质量的服务。DOS版本的软件负责磁盘解密,windows版本软件负责解密软件狗。我们不从事盗版软件工作,绝不向外界传播您的商用软件,自行不制作光盘,仅仅提供类似于解密服务的有偿工作。
www.szztkj.com
快速破解各种软硬件加密狗,各类串口,并口加密狗,USB加密狗,license破解....各类加密狗破解、加密狗解密、微狗破解、加密锁破解
无源码修改软件介面,汉化程序,修改软件的启动画面、菜单、表单等;
无源码修改软件功能.
破解后软件二次加密(用加密狗也行),安装包重新制作.
注册码破解,一次破解终身享用.
承接加密锁复制(加密狗复制)服务, 加密狗模拟(虚拟加密狗),加密狗制作,现目前可以复制彩虹天地MH/MF/DL/NH/;飞天诚信 Rockey4/Rockey4 Plus/Net Rockey/ Rockey 2;深思洛克 SenseIII/标准版/加强版/精英版/网络版/keypro;阿拉丁Hasp M4系列;美国彩虹:super pro系列dll方式
提供加密锁改版服务,现目前可以针对以下加密锁所加密的软件进行改版(彩虹天地MH/MF/DL/NH/;飞天诚信 Rockey4/Rockey4 Plus/Net Rockey/ Rockey 2;阿拉丁Hasp M4)原锁的改版服务,服务内容包括增加软件模块、增加网络节点、修改版本标识等等
彩虹狗破解Rainbow,Hash Time,Hashtime,Hardlock,Hard Lock,域天加密狗破解,yt,域天USB狗破解,域天加密锁破解,光盘加密破解,加密光盘复制,时间狗破解,网络校验破解,网络校验模拟,网络验证破解. 在你准备破解时务必回答以下问题:
1、软件是何种加密?(如:注册码,软件狗,加密狗,网卡...)
2 如果是软件狗加密的要求提供狗的驱动程序或知道狗的具体型号也请告知.
3、如果是功能限制,在什么功能或菜单中有提示,有何提示? (如:你还未注册,不能使用这项功能.)
4、正常运行与不正常运行有何区别,在何处,提示是什么 (如:未注册软件只能正常运行20天,20天后一进入系统时会提示:你的软件已过期,请尽快注册.)
以上文字表达要求越详细越好,凡是有关软件注册时提示的信息要原文摘录,能截图最好!
QQ:517435084(验证请发:破解),www.szztkj.com ;破解价格:一般人民币3500元左右,视难易程度而定(500-10000元不等).
破解时间一般不超过3天,最多不超过1星期。以上服务需提供定金300-500元,能提供加密狗(加密锁)的可不收定金.
最信诚的服务,最完美的破解,最合理的价格,不诚者勿扰!谢谢
暂不提供加密狗复制机、有版权的软件破解,可提供加密狗复制,加密狗复制软件,加密狗破解等技术指导.
服务范围包括
深圳破解软件,东莞破解软件,广州破解软件,佛山破解软件,中山破解软件,顺德破解软件,上海破解软件,北京破解软件
深圳加密狗破解,东莞加密狗破解,广州加密狗破解,佛山加密狗破解,中山加密狗破解,顺德加密狗破解,上海加密狗破解,北京加密狗破解,郑州加密狗破解,宁波加密狗破解,哈尔滨加密狗破解
部分地区可提供上门破解服务! 彩虹狗破解Rainbow,Hash Time,Hashtime,Hardlock,Hard Lock,域天加密狗破解,


特殊商机,电子产品仿制www.ic88.net/专业IC解密、软硬件破解、电子产品仿制开发一条龙服务! 朋友,国内外消费类电子产品每年上万亿的消费额,成千上万的新产品出现,只要你有好的创意,有好的电子产品需要模仿,觉得一些产品有市场,你都可以找我们,我们可以
帮你解决技术核心问题.www.ic88.net 单片机解密 解密单片机 破解单片机 单片机破解 ic解密解密ic ic破解 破解ic 芯片解密 解密芯片 芯片破解 破解芯片
中国集成电路(深圳)设计有限公司 坐落于深圳市赛格华强电子街,团队成立于2001年,是专业从事PCB板设计、克隆(
抄板)、改板、原理图及BOM单制作、IC解密、软件破解及 注册机、成品加工等一系列服务。 我们拥有多名曾从事抄
板及电子设计多年的资深硬件开发工程师,并拥有数名从 事专业软件底层开发经验丰富的软件技术专家,对各类高中低端PCB板结构抄版改板、各类单片机、多系列加密IC、 软硬件加密狗及各类专业和行业软件解密工作有非常深厚 的技术功底。成立三年多来,我们已先后为深圳地区及全
国很多的业内朋友提供了万余款堪称经典的作品及方案, 为丰富中国电子类行业的活力与竞争力起到了自己应有的 作用。
在抄板改板方面:无论是元件密集,遍布微带线、等 长线的电脑主板、高端显卡板、千兆网络设备基板,或是 对高频处理要求苛刻,电磁兼容性控制严格的小灵通主板 、手机主板、无线网卡及其他无线通讯设备,以及叠层多 达20层,盲孔埋孔密布的工控主板,我们都能依据客户提 供的一套完好样板(或样机)一次性克隆成功; 在软件破解方面:无论你是专业性软件,还是行业性 软件,也不论他的加密算法及方式是多么的先进与诡异, 多少层的加密,什么样的加密狗,我们都能迅速而快捷的 为您打开方便之门,让这一切枷锁荡然无存;
在解密方面:专业的MCU/PLD解密专家,不论你是软 加密(单片机等)还是硬加密,也不论你是打磨了IC表明 已经无法识别型号,我们都是使用我们丰富的经验,最大 程度的保证把它打回原形,把它丰富的内脏打开呈现于您 。
在电子产品生产方面:拥有近百人的加工工厂,现代 化的生产设备、一流的质量控制体系以及雄厚的生产能力 ,并与深圳地区最大PCB集散地多家知名PCB供应商建立了 良好的合作关系,所有这一切,都为您的手板制作及小批 量成品加工与测试提供了坚实有利的保障。
公司作为PCB克隆、改板、IC解密及单片机破解改写、 软件解密及注册机制作、样机制作调试、小批量成品加工 一条龙服务型组织,可依据客户提供的含完好元器件的样 板制作该产品的原理图,成图可读性可与设计原图媲美。 我司拥有专业级精确测量仪器设备,在器件Mark清晰可辨 的前提下,可为客户提供信息完备的元器件清单(BOM单) 。与我司长期合作之PCB生产厂家及电子加工工厂可提供中 等规模的PCB订单制作及批量的样品生产服务。
自成立以来,实验工作室一贯奉行"实力救国,经济强 国"的宗旨,以国家兴亡与民族复兴为己任,以"客户的 成功 = 我们的成功"为我们做事的前提,牢固树立"客户 满意是我们工作的最大回报"的信念。本着为客户解决一 切技术难题,为客户赢得市场,令客户在市场竞争中拥有 更充足的信心的经营理念,我们赢得了众多商家的信赖和 支持,树立了良好的市场形象及信誉。

高难度超精密PCB抄板、PCB设计、样机制作专家www.ic88.net
深圳集成电路设计有限公司是一家专业ic解密、PCB抄板、设计、制板公司,我们拥有10年PCB抄板、设计、制板经验,精通各种高频、高速单、双、多层PCB线路板抄板、设计。
一、各类ic\cpld型号鉴定,解密,周期快,价格平
二、PCB抄板、设计中心对外承接以下PCB设计项目:
1、通讯产品:卫星通信基站系统主板、GPS基站与终端PCB、手机主板;
2、电脑网络产品:交换机、计算机主板、板卡、工控板、显示器(CRT 或LCD)主板;
3、家电及消费产品:电视机、数码相机、DVD、DVR、DVB-S/-C/-T、功放等三、2-20层电路板打样、批量制板技术能力      
最小孔径:0.3mm
最小线宽/间距:0.1/0.1mm
最大板面尺寸:550*600mm
成品板厚:0.25-3.0mm
最小内层厚度:0.15mm
表面涂层:喷锡、镍金、无电镍金,防氧化处理
金手指电镀:金厚按客户要求产品详情,敬请浏览我公司网站,直接在线洽谈、交流。
软件解密/加密狗解密/软件狗解密www.ic88.net
1、打印机、写真机、复印机等的硒鼓芯片、墨盒芯片的模拟、清零、复位、解码、解密,擅长HP,EPSON等.
2、Dallas IBUTTON 1wire信息钮扣的模拟、仿真、解密、复制,如DS1990A,DS1991,DS2432,DS2430A等.
3、任何型号包括ACTEL,ALTERA,XINLIN,LATTICE,PLD,GAL,CPLD,FPGA,ASIC硬件模拟及解密服务.
4、逻辑加密IC卡、SIM卡号解密复制,高低频非接触RFID卡部分型号解密,Mifare1卡密码解密,SLE4442解密.
5、软件加密,软件加壳,软件加加密狗服务,软件解密,软件反汇编,软件反向工程,脱壳,软件修改。
6、硬盘序列号更改。
7、电子产品、电子板卡、电子设备、电子仪器等的设计及解密服务。
8、串口加密狗,并口加密狗解密。
9、MTV机破解解码,贴纸相机解密破解,MTV合成机解码,娱乐设备解密。

地址:办公地址 深圳市福田区振华路中联电子大厦东座
www.ic88.net  
联系人:QQ:1994226

ﻟﯧﻨﯩﻦ ‏- ﺭﯗﺱ ﻣﯩﻠﻠﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﺧﺎﺋﯩﻨﻰ

ﻟﯧﻨﯩﻦ ‏- ﺭﯗﺱ ﻣﯩﻠﻠﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﺧﺎﺋﯩﻨﻰ

1917‏- ﻳﯩﻠﻰ ﺭﯗﺳﯩﻴﯩﺪﻩ ﻳﯜﺯ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ "ﺋﯚﻛﺘﻪﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﻰ" ﺷﯜﺑﻬﯩﺴﯩﺰﻛﻰ 20 - ﺋﻪﺳﯩﺮﺩﯨﻜﻰ ﺋﻪﯓ ﺯﻭﺭ ﯞﻩﻗﻪﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮﻯ ﺋﯩﺪﻯ. ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺑﯘ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﻨﯩﯔ ﺋﺎﺭﻗﺎ ﻛﯚﺭﯛﻧﯜﺷﯩﮕﻪ ﺩﺍﺋﯩﺮ ﺳﯩﺮﻻﺭ ﺳﻮﯞﯦﺖ ﺋﯩﺘﺘﯩﭙﺎﻗﻰ ﭘﺎﺭﭼﯩﻼﻧﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻨﻼ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﺎﺷﻜﺎﺭﯨﻼﻧﻤﺎﻗﺘﺎ. ﻳﯧﻘﯩﻨﺪﺍ ﮔﯧﺮﻣﺎﻧﯩﻴﯩﺪﻩ ﭼﯩﻘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ "ﺋﻪﻳﻨﻪﻙ" ﮊﻭﺭﻧﯩﻠﻰ ﺋﯚﻛﺘﻪﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﻰ ﻣﻪﺯﮔﯩﻠﯩﺪﻩ ﻟﯧﻨﯩﻨﻨﯩﯔ ﮔﯧﺮﻣﺎﻧﯩﻴﻪ ﭘﺎﺩﯨﺸﺎﻫﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﯨﺘﯩﮕﻪ ﺩﺍﺋﯩﺮ ﻣﺎﺗﯧﺮﯨﻴﺎﻟﻼﺭﻧﻰ ﺋﺎﺷﻜﺎﺭﯨﻼﭖ، ﺋﯚﻛﺘﻪﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﯩﻨﻰ ﮔﯧﺮﻣﺎﻧﯩﻴﻪ ﭘﺎﺩﯨﺸﺎﻫﻰ ﯞﯨﻠﻴﺎﻡ 2 . ﻧﯩﯔ ﻗﺎﻧﯩﺘﻰ ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺏ ، ﻟﯧﻨﯩﻦ ‏- ﺭﯗﺱ ﻣﯩﻠﻠﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﺧﺎﺋﯩﻨﻰ ﺩﻩﭖ ﺗﻪﻛﯩﺘﻠﯩﮕﻪﻥ.

تور بانكىسىنى ئىشلىتىش ئۇسۇلى

تور بانكىسىنى ئىشلىتىش ( خەنزۇچە بىلمەيدىغا

(خەنزۇچە بىلمەيدىغانلارغا ) توردا ئېلىم بېرىم قىلىش ئۇسۇلى
بۇ مەشغۇلاتلارنى ئۆگىنىۋالسىڭز بانكىغا بارماي تۇرۇپلا ،كارتىدىكى پۇللىرىڭىزنى ئۇ كارتىدىن بۇ كارتىغا ياكى تورغا، توردىن بانكا ھېساۋىغا ،ياكى چەككە ،ياكى چەتئەلگە ،چەتئەلدىن دۆلەت ئىچىگە يۆتكىيەلەيسىز
ئەڭ داڭلىق توربانكىسى paypal
پايپال ( خەلىقئارالىق ) بىلەن paypal贝宝 ئوخشىمايدۇ . paypal贝宝جۇڭگو ئىچىدە ئىشلەيدۇ ..ئىككىسدە ئۆز ئارا پۇل يۆتكەشكە بولمايدۇ . ئەمما paypal خەلقائارلىققا تىزىملاتسىڭز دۆلەت ئىچىدىمۇ پۇل يۆتكەشكە بولىدۇ ،
( ئامېرىكان ئىكىسپرېس كىردېت كارتىسى بولمىسا ،ئادەتتىكى بانكا كارتىلىرىغا خەلقئارالىق پايپال ئادرېسىدىن پۇل يۆتكىسڭىز ،paypal شىركىتى ھەمدە بانكا يۇقىرى مۇلازىمەت ھەققى ئالىدۇ )
paypal贝宝 غا تىزىملىتىش ئۇسۇلى
1. تىزىملىتىشتىن بۇرۇن چوقۇم مۇقىم ئىشلىتىدىغان ھەم مەخپى نومۇرىنى ئۇنتۇپ قالمايدىغان ئېلخەت ئادرېسىڭز بولىشى كېرەك . مەن تۆۋەندىكى ئېلخەتلەرنى تەۋسىيە قىلاي :
يۇلغۇن ئېلخەت سېستىمىسى : ئۇيغۇرچە قوللايدۇ ،مەشغۇلات يۈزى ئۇيغۇرچە
تىزىملىتىش ئادرېسى : www.yulghun.com دىن ئېلخەتكە كىرىپ تىزىملىتىڭ
Google ئېلخەت : ئۇيغۇرچە قوللايدۇ ،( ئەمما مەشغۇلات يۈزى باشقا تىلدا )
Hotmail : ئۇيغۇرچە قوللايدۇ ،ئەمما مەشغۇلات يۈزى باشقا تىلدا ،
تىزىملىتىش ئۇسۇلى : www.hotmail.com غا كىرىپ تىزىملىتىڭ
Windows Live Mail Beta نى ئىلتىماس قىلسىڭىز بوشلۇغى 2G
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Email ئادرېسىڭىز بولغاندىن كېيىن ،پايپالغا تىزىملاتسىڭز بولىدۇ
پايپال (جۇڭگو) نىڭ تور ئادرېسى
www.paypal.com/cn غا كىرگەندىن كېيىن 注册 نى بېسىڭ !
قىزىل بويالغان ئورۇننى بېسىڭ :

ئاندىن تۆۋەندىكى بەت ئېچىلىدۇ ،
ئەگەر كارخانا ( ئومۇم ھېسابىدىكى بانكا كارتىسىنى پايپالغا ئۇلىماقچى بولسىڭىز )
企业账户 نى تاللاڭ ،ئەگەر شەخسى بولسا بۇ يەرگە چېقىلماي ،ئاستىدىكى قىزىل بويالغان
ئورۇننى بېسىڭ

ئاندىن بۇ بەت ئېچىلىدۇ

ئېچىلغان بەتتىكى ئۇچۇرلارنىڭ مەنىسى مۇنداق :
姓-بىرىنچى ئىسىم ( دىققەت ،بۇ يەرگە فامىلىڭىزنى يازماي ،ئىسمىڭزنى يازىسىز )
名-ئىككىنچى ئىسىم ( ئۇيغۇرلارغا نىسبەتەن فامىلە دىگەن گەپ )
فامىلىڭىزنىڭ ئالدىغا بىرتال چېكىت قويۇپ قويسڭىز بولىدۇ ،( بانكا ھېساباتى بىلەن ئوخشاش قىلىش ئۈچۈن ،
قويمىسڭىزمۇ بولىدۇ .
省/直辖市/自治区- ئاپتونۇم رايوننى تاللاڭ ،سىيرىلما ئىچىدىن 新疆نى تاللاڭ
市/县 شەھەر ياكى ناھىيە ،بۇ يەرگە ،ئۆزىڭىز تۇرۇشلۇق ناھىيە شەھەرنى خەنزۇچە يېزىڭ !
地址 ئادرېس ( چوقۇم كىملىك ئۈستىدىكى بىلەن ئوخشاش بولسۇن )
邮政编码 پوچتا نومۇرى
证件类型:
(可选) گۇۋاھنامە -بىرىنچىسى 身份证 ( ئەگەر پاسپورت ئارقىلىق تىزىملاتمىسىڭز
بۇ تۈرنى ئۆزگەرمەي جىم قويۇڭ !
证件编号:
(可选) كىملىك نومۇرىنى كىرگۈزۈڭ
家庭电话: تېلفۇن نومۇرى
工作电话:خىزمەت تېلفۇنى : يازمىسڭىزمۇ بولىدۇ
移动电话:
(可选 يانفۇن ،يازمىسڭىزمۇ بولىدۇ
电子邮件地址: ئېلخەت ئادرېسى
电子邮件地址确认: ئېلخەت ئادرېسىنى قايتا كىرگۈزۈڭ
密码: مەخپى نومۇر ( پايپال ھېساۋاتىڭز ئۈچۈن مەخپى نومۇر تۇرغۇزۇڭ )
请确认密码: مەخپى نومۇرنى قايتا
密码提示问题 1: بىر سۇئال تاللاڭ ،ئەگەر پايپال ھېساۋاتىڭىزنى ئۇنتۇپ قالسڭىز ،ياكى مەخپى نومۇرنى ئۇنتۇلسا ،ئوغۇرلانسا ،سېستىما سىزدىن بۇ سۇئالنى سورايدۇ ،سىز جاۋابىنى يېزىپ بېرەلىسڭىز ،ھېساۋاتىڭىز ئەسلىگە كېلىدۇ دىگەن گەپ ! مەسلەن تاللاش رامكىسدىكى بىرىنچى : 你母校的名称 ئانا مەكتپىڭىزنىڭ نامى نىمە ؟
答案 1 بايقى سۇئالىنىڭ جاۋابىنى يېزىڭ ،( سېستىما بۇنى ئەستە قالدۇرۋالىدۇ
密码提示问题 2يەنە بىر سۇئال تاللاڭ ،بايا تاللىغان سۇئالنى تاللىسڭىز بولمايدۇ
答案 2 يەنە بىر جاۋاب يېزىڭ
يۇقارقى ئۇچۇرلارنى بىرە قۇر چۈشەنگەندىن كېيىن تۆۋەندىكى رەسىمدىكى بويچە تولدۇرۇڭ
ۋە تولدۇرۇپ بولۇپ ،ئوڭ تەرەپ ئاستىدىكى 注册 نى بېسىڭ ( قىزىل بويالغان يەرلەرگە دىققەت قىلىڭ )

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ئاندېن يەنە بىر بەت ئېچىلىدۇ ،
بۇ بەتنى تولدۇرمايلا ،بولدى قىلسڭىز بانكا ھېساۋاتى پايپالغا قوشۇلمايدۇ ،سىز پايپالدا پۇل قوبۇل قىلالايسىز ،
پۇل يۆتكىيەلەيسىز ،ebay.com.cn دا مال سېتىۋالالايسىز ،ئەمما پايپالدىكى پۇلنى ئالالمايسىز ،شۇڭلاشقا بىر بانكا ھېساۋاتى قوشۇلىشى كېرەك .( بۇنىڭ ئۈچۈن ھەرقايسى بانكىلارنىڭ تور بانكىسنى ئاچقۇزۇش ھاجەتسىز ،ئەمما كارتىدىن پايپالغا پۇل سېلىش ئۈچۈن ،تور بانكىسنى ئاچقۇزىشىڭىز كېرەك )
ئېچىلغان بەتتىكى تۆۋەندىكى ئۇچۇرلارنى تولدۇرۇ ڭ
银行名称 بانكا ئىسمىنى تاللايسىز ،
مەسلەن : 中国农业银行 يېزا ئىگلىك بانكىسى
中国建设银行قۇرۇلۇش بانكىسى
中国工商银行سودا سانائەت بانكسىى
中国招商银行 سودىگەرلەر بانكىسى
中国交通银行قاتناش بانكىسى
يۇقارقىلاردىن ئۆزىڭىزنىڭ ھېساۋات ئاچقان بانكىنى تاللاڭ

银行所在省市自治区بانكا تۇرۇشلۇق رايون 新疆نى تاللاڭ
银行所在 县市 بانكا تۇرۇشلۇق شەھەر ،ناھىيە نى تاللايسىز
开户行سىز ھېساب ئاچقان بانكا نامى : مەسلەن خەلقئارا چوڭ بازار تارماق بانكىسى دىگەندەك خەتلەرنى خەنزۇچە يازىسىز ،بانكىنىڭ بۇ نامى سىزگە كارتا بېجىرگەندە بەرگەن قەغەزدە بار .
银行账号 ھېساۋات نومۇرى
银行账号确认كارتا نومۇرىنى قايتا كىرگۈزۈڭ
يۇقارقى ئۇچۇرلانى تۆۋەندىكى رەسىمدىكىدەك تولدۇرۇڭ

تولدۇرۇپ بولغاندىن كېيىن继续نى بېسىڭ
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ئەگەر خاتا تولدۇرۇپ قويمىغان بولسڭىزلا تۆۋەندىكى بەت ئېچىلىدۇ
بۇ بەتنى ھىچنىمە قىلمايلا 添加银行账户دىگەننى بېسىڭ
مەسلەن :

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ئاندىن تۆۋەندىكى بەت ئېچىلىدۇ
بۇ بەتتىكى قىزىل بويالغان ئورۇننى بېسىڭ

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ئەمدى ئېلخەت ئادرېسڭىزغا كىرىپ ،خەت ساندۇقىنى ئېچىڭ
بىر پارچە paypal دىگە نام بىلەن ئېلخەت كەلدى ،
شۇ ئېلخەتنىڭ دەل ئوتتۇرسىدا ئۇزۇن بىر ئۇلىنىش ئادرېسى بار ،شۇنى بىر قېتىم بېسىۋەتسڭىز بولىدۇ
ئەگەر ئېلخەت ساندۇقىڭزغا خەت كەلمىگەن بولسا ئەخلەت ساندۇقىغا قاراپ بېقىڭ ،ياكى تىزىملىتىشتىن بۇرۇن ،ئېلخەت ساندۇقڭىزنىڭ ئەخلەت خەتلەرنى سۈزۈش ئىقتىدارىنى ئەمەلدىن قالدۇرۇڭ ،ياكى تۆۋەنرەك تەڭشەپ قويۇڭ ،ۋە ياكى ،service@paypal.com.cn دىگەن ئادرېسىنى قوشۇپ قويۇڭ
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
بۇ مەشغۇلاتلارنى تاماملاپ بولغاندىن كېيىن سىزنىڭ پايپال ئادرېسڭىز بولدى
www.paypal.com/cn غىا كىرىپ
登陆 نى ئېچىڭ ،ۋە بىرىنچى كاتەككە email ئىككىنچى كاتەككە سىز بايا پايپال ئۈچۈن تۇرغۇزغان مەخپى نومۇرنى كىرگۈزۈپ كىرىڭ

يۇقارقى بەت ئېچىلىدۇ ،
بۇ بەتتىكى ئۇچۇرلار :
1.付款 پۇل تۆلەيمەن : ئەگەر باشقىلارغا پايپال ئارقىلىق پۇل ئەۋەتمەكچى بولسڭىز مۇشۇنى بېسىڭ
2.收宽 پۇل تاپشۇرۋالىمەن : ئەگەر باشقىلارغا پۇل تۆلەش ئۇچۇرى ئەۋەتمەكچى بولسڭىز بېسىڭ
3.账户充值پايپالغا پۇل قاچىلاش

[Jeck] ئۇنتۇغاقلارنىڭ تىل ئۆگىنىش ئۇسۇلى

[Jeck] ئۇنتۇغاقلارنىڭ تىل ئۆگىنىش ئۇسۇلى

باشلانما

ئۇنى-بۇنى دەپ يەنە بىر مەۋسۈمنى يولغا سېلىۋەتتۇق. تەتىل قىلىپ ئىككى كۈننىڭ ياقى چۈشكىچە ئۇخلاپمۇ ھاردىم، تۆت ئاينىڭ ياقى ئىزدىنىشقىمۇ جىق يولىماپتىمەن، ئىككىنچى ئىشنى قولۇمغا ئېلىپ بولغىچە بىرەر كۈن بىكار ئىكەنمەن، ئانچە-مۇنچە كونا دوستلار بىلەن مۇڭداشقاچ، يېڭىياچىلار بىلەن تونۇشقاچ، ھەممىمىز ئۇچرىغان لېكىن ئىزدىنىشتا ھەممىدىن ئاز پاراڭ بولىدىغان ئەمىلىي تېمىلاردىن پاراڭ سوقۇپ باقايلىمىكىن دەيمەن.

بۈگۈنكى باش تېما: ئۆگىنىش.

بۇ توغرىلىق ئويلىنىپ يۈرگىلى ئۇزۇن بولغان ھەم بۇ ئويلىنىش تېخى ئاخىرىلاشمىدى. چۈنكى بۇ توغرىلىق مۇنداقلا ئويلانسا ناھايىتى ئاددىي. ئۈستەل-ئورۇندۇقتىن بىرنى تېپىپ، كۆز ئەينەكنى تاقاپ، قولغا قەلەم ئېلىپ قەغەزگە جىجاشنى باشلىساق ئۆگىنىش قىلغان بولىمىز. لېكىن چوڭقۇرراق ئويلىساق ئۇنىڭ تېگىدە نۇرغۇن مەزمۇن بار. شۇنداق قىلساقلا ھېسابمۇ؟ «پالانىچى مەندىن ئاز ئۆگىنىدۇ، لېكىن نەتىجىسى نېمىشقا مېنىڭكىدىن يۇقىرى؟» دېگەندەك سوئاللار ھەر ۋاقىت بىزگە ھەمراھ... شۇنىڭدەك بۇنى تەھلىل قىلىپ چوڭقۇرلىساق بۇ بېرىپ چېتىشمىغان مەدەنىيەت ئارقا كۆرۈنىشى، مائارىپ تۈزۈلمىسى، جەمئىيەتنىڭ كۆز قارىشى قالمايدۇ. بۈگۈن ئۇنداق چوڭقۇرلاپ بولغۇدەك تەييارلىق يوق. لېكىن «ھېچ بولمىسا ئوقوش جەريانىدا ئۇچرىغان بەزى مەسىلىلەر توغرىسىدا مۇزاكىرە قىلىپ باقساق» دېگەن ئۈمىددىمەن.

تور خاتىرىسى «قۇرۇۋالغاندىن» بېرى خېلى ئوقۇغۇچىلار ئۆگىنىش ۋە ئالىي مەكتەب تۇرمۇشى توغرىسدا جىق سوئاللارنى سورىدى، ئوقۇش ۋاقىتىدا ئالدىراش بولغانلىقىم ئۈچۈن، «بۇ سوئاللارنىڭ ھەممىسگە تەتىلدە بىراقلا يازما يېزىپ جاۋاپ بىرىمەن» دەپ قويغان ئىدىم. بۈگۈن مۇشۇ باھانىدە يازمىنىڭ ئاخىرىدا ۋە ياكى يازمىنىڭ مەزمۇنىغا سىڭدۈرۈپ شۇ سوئاللارغىمۇ ئۆگىنىش، ئۆگىنىش ئۇسۇلى، شۇنداقلا ئۇنىڭغا بىرلىشىپ مەكتەبتە ئۇچرايدىغان بەزى زىددىيەتلەر ۋە ئۇلارغا بولغان مېنىڭ كۆز قارىشىمنى قىستۇرۇپ قويىمەن. بۇ تېما تىل بىلەنلا چەكلەنمەيدۇ. بۇلارنىڭ ھەممىسى مېنىڭ شەخسىي كۆز قارىشىم، خالاس. ئوقۇپ قويسىڭىزلا بولىدۇ، بەزى يەرلىرىنى سىناپ باقسىڭىز بولىدۇ. لېكىن «ھەممىنى شۇ بويىچە قىلىمەن» دەپ ئۆزىڭىزنى ئۇپرىتىۋالماڭ. چۈنكى ئادەم بىلەن ئادەم ئوخشىمايدۇ. بەزىلەرگە ماس كېلىدىغان ئۇسۇل بەزىلەرگە ماس كەلمەيدۇ. بەك نەزىرىيىۋىي ئۇسۇللارنى كۆرسەتمەي ئەمىلىي ئۆگىنىش ئۇسۇللىرى توغرىسدا پىكىرلىشىدىغانلارنى قارشى ئالىمەن.

باشلانغۇچتىن تارتىپ ئۆگىنىپ كېلىۋاتىمىز. كەرە يادلاشنى باشلىغاندىن تارتىپ «ئۆگىنىش» دېگەن بۇ ئاتالغۇ بىزگە ھەمرا بولۇپ كەلدى. ئوقۇتقۇچىلىرىمىز بىزگە ئىككىگە ئىككىنى كۆپەيتسە تۆت بولىدىغانلىقىنى ئۆگەتتىيۇ لېكىن شۇنى قانداق ئۆگىنىشنى ئۆگەتمىدى. شۇنىڭ بىلەن يادلىغان نەرسىنى ئوقۇتقۇچىغا ئەتىسى يادلاپ بېرىپ كۆۋرۈكتىن ئۆتۈۋالغاندىن كېيىن ئۇنتۇپ كەتتۇق. بىرىنچى سىنىپتىن تارتىپ ئالىي مەكتەب پۈتتۈرگىچە 15-17 يىل ھاياتىمىز ئاساسەن ئوقۇش، ئۆگىنىش ياكى شۇنىڭغا مۇناسىۋەتلىك ئىشلار بىلەن بولدى. لېكىن «قانداق ئۆگىنىش قىلساق بولىدۇ؟» دېگەن تېما ئۈستىدە سۆزلىگەن ئادەمنى ئىچكىرىگە كىرىشتىن بۇرۇن كۆرمىدىم ياكى ناھايىتى ئاز كۆردۈم. بۇرۇنقى ئۆتۈپ كەتكەن نەزىرىيىۋىي، خىيالىي مائارىپ ئەندىزىسىدە، بىزگە كىچىكىمىزدە «ئەتىگەن سائەت ئالتىدە ئورنىدىن تۇرۇپ يۈگرەش، يېرىم سائەت خەنزۇچە سۆزلۈكنى يادلاش، كەچتە ئۇخلاشتىن بۇرۇن يەنە يادلاش» دېگەندەك بەك جىق نەرسىلەرنى ئۆگەتكەن ھەم شۇ بويىچە قىلىشقا تىرىشقان. لېكىن كېيىن سىنىپتا 40 ئوقۇغۇچى بولسا، شۇنداق قىلالايدىغانلار ئىككىدىن ئاشمايتتى. ئوقۇتقۇچىلىرىمىزمۇ ئەتىگەندە يۈگۈرمەيتتى، مەنمۇ ھەم شۇنداق ئىدىم. بىزگە سىڭدۈرۈپ قۇيۇۋەتكەن شۇ بىر قاتاردىكى ئۆگىنىش ئۇسۇللىرىنى قىلىپ بولالمىغاچ دائىم ئۆزۈمنى ئەيىپلەيتتىم. «پەقەت شۇنداق قىلىسلا ئاندىن نەتىجە چىقىدۇ» دەپ ئويلايتتىم. لېكىن چوڭ بولغاندىن كېيىن بىلدىمكى، ئەتىگەندە ئۇيقۇسى كەلسە ئۇخلاپ، چۈشتە ياكى كەچتە يادلىسىمۇ بولىۋېرىدىكەن. ئەتىگەندە يۈگۈرمىسە، كەچتە يۈگۈرسىمۇ بولىۋېرىدىكەن. ئۈستەل ئۈستىگە كېلىپ، قولغا قەلەم-قەغەز ئالمايمۇ ئۆگەنگىلى بولىدىكەن. چۈنكى مەن زادى ئۈستەل-ئورۇندۇق تېپىپ، قولۇمغا قەغەز-قەلەم ئېلىپ بىر نەرسە ئۆگەنمىسەم ئۆگەنگەندەك بولمايتتىم. نۇرغۇنلىغان ئىشلارنى شۇ بويىچە قىلماي، ئۆزىگە ماس كېلىدىغان ئۇسۇل بويىچە قىلسىمۇ ئوخشاش نەتىجە چىقىدىكەن. ئادەم دېگەن شۇنداق گول نەرسە ئىكەن: بەزى نەرسىلەر كاللىغا بەك قۇيۇۋېتىلگەن بولغاچقا، ھەممە نەرسىنى شۇ بويىچە قىلمىسا قەتئىي باشقا يول يوقتەك ھېس قىلىپ قالىدىكەن. ھەم بىر مۇنچە جاپا تارتىپ، ئاندىن بەزى ئاددىي ماھىيەتلەرنى چۈشىنىدىغان گەپكەن. بۇنىڭ بىر مىسالى: تىل ئۆگىنىش.

ئۇنتۇپ تۇرۇپ تىل ئۆگىنىش

مېنىڭ ئۇنتۇغاقلىقىم تونۇش-بىلىشلەر ئارىسىدا «داڭلىق». ئۆگەنگەن نەرسىدىلا ئەمەس، تۇرمۇشتىكى جىق نەرسىلەرنىمۇ ئۇنتۇپ تۇرىمەن، بەزى نەرسىلەرنى يىتتۈرۈپ تۇرىمەن. شۇڭىمۇ يادلايدىغان نەرسىلەر بىلەن ئەسلا خوشۇم يوق. بۇرۇن ئوقۇۋاتقان ۋاقىتتا ھەممە ئادەم فىزىكا، ماتېماتىكا ئىمتىھانىدىن قورقسا، مەن ئەدەبىيات، ئۇيغۇر تىلى، سىياسەت، تارىخ دەرسىدىن قورقىتىم. چۈنكى بۇ دەرسلەردە يادلايدىغان نەرسىلەر قۇمدەك جىق ئىدى. يادلاپ بولالماي يېرىم كېچە بولۇپ كېتەتتى. لېكىن بۇ قېرىشقاندەق، بىزنىڭ مائارىپمىزنىڭ قېلىپىنى تۈزگەنلەر ھەممە ئادەمنى ئۆزىدەك «ئەقىللىق ئوقۇغۇچىلار، بىر يادلىغان نەرسىنى مەڭگۈ ئۇنۇتمايدۇ» دەپ پەرەز قىلىپ ئولتۇرۇپ تۈزۈپتىكەن. تىل ئۆگىنىش ئۇزۇن ۋاقىت قىينىدى، ئوتتۇرا مەكتەبتىكى نۇرغۇن ۋاقىتىمىز خەنزۇچە سۆزلەرنى يادلاش بىلەن ئۆتتى. ئالىي مەكتەبتىكى جىق ۋاقىتىمىز ئىنگلىزچە سۆزلەرنى يادلاش بىلەن ئۆتتى. شۇنچە سەرپ قىلغان ۋاقىتقا چۇشلۇق بۇ چاغقىچە شۇ تىللارنىڭ ئۆلىما ئاخۇنۇمى بولۇپ كەتسەك بولاتتى. لېكىن ئۇنداق بولالايدىغانلار ناھايىتى ئاز بولدى. خەنزۇچە ئۆگەنگەن ۋاقىتلار بەك بۇرۇنقى ۋاقىتلار بولغاچقا ھەم ھازىر كۆپىنچە ئادەمنىڭ مەسىلىسى ئىنگلىز تىلىنى ئۆگىنىش بولغاچقا شۇنى تۇتقا قىلىپ پاراڭ قىلىپ باقايلى.

ئىنگلىز تىلىنى ئالىي مەكتەبنىڭ ئوقۇش چاقىرىقىنى تاپشۇرۇۋېلىپ، ئۇ سىنىپتا ئىنگلىز تىلى ئۆتۈدىغانلىقىنى ئاڭلاپ مەكتەبكە بېرىشتىن 15 كۈن بۇرۇن كىتاب تېپىپ دەسلەپكى بەش-ئالتە دەرسنى كۆرۈپ قويغان. كېيىن ئوقۇش باشلىدى، ئۆگىنىشنى باشلاپ كەتتۇق. ئاساسلىق ئۆگىنىش ئۇسۇلىمىز تۆۋەندىكىچە:

ئالدى بىلەن، ھەر بىر دەرسنىڭ سۆزلۈكىنى يادلايمىز. بىر دەرستە دەسلەپتە 10 ئەتراپىدا سۆزلۈك بار. كېيىن چوڭقۇرلاشقانسېرى بۇ سۆزلۈكمۇ جىقىيىپ بارىدۇ. كېيىن بىرەر يۈزدىن ئېشىپ كېتىدۇ. ئوقۇتقۇچى سۆزلۈكنى بىزگە ئوقۇتۇپ سۆزلەرنى چۈشەندۈرىدۇ، ئاندىن كېيىن، بۇ سۆزلەرنى يادلاشنى باشلايمىز، يادلىغاندا ئوقۇتقۇچى سۆزلۈكنى ھەرپ بويىچە يادلاشنى ئۆگەتكەن. مەسىلەن «book» دېگەن سۆز بولسا، «b, o, o, k, book» دەپ يادلايتتۇق. مۇرەككەپرەك سۆزلۈك بولسا توغرا يادلاش بەك تەس ئىدى. ئۇنىڭدىن كېيىن شۇ دەرستىكى گىرامماتىكىنى ئۆگىنىمىز، ئارقىدىن تېكسنى ئوقۇپ چۈشىنىمىز، كەينىدىن تېكستىنى يادلايمىز، كەينىدىن مەشىقلىرى بار، مەشىق ئىشلەيمىز. شۇنىڭ بىلەن بىر دەرس تۈگەيدۇ. ھەممە مەكتەبتىكى ئوقۇتقۇچىلار ئاساسەن شۇ تەرتىپ بويىچە دەرس ئۆتىدۇ. بۇرۇن خەنزۇچىنىمۇ شۇ بويىچە ئۆگەنگەن. ئوقۇتقۇچى دەسلەپتە بىر يىل ھەممە دەرسنىڭ تېكستىنى بىزگە يادلاتقۇزۇپ، دەرستە شۇ بويىچە يازغۇزۇپ سىناق ئالاتتى. شۇڭا چوقۇم يادلايتتۇق. شۇ بويىچە بىر يىل ئۆتتى. جىق زېھنىمىز سەرپ بولدى، لېكىن نېمىشقىكىن ئمتىھاننى نورمال، جايىدا بەرگىلى بولغان بولسىمۇ لېكىن قانائەت ھېس قىلمىدىم. بولۇپمۇ ئىنگلىز تىلىنى ئۆگىنىپ بىر قىسىم كىتاب تۈگىتىپ، ئىككىنچى كىتابنى باشلىغاندىن تارتىپ ناھايتى تەس تۇيۇلۇپ كېتىدۇ. گىرامماتىكىسىنىڭ «ياڭزىسى» چىققىلى تۇرىدۇ. سۆزلۈك جىق بولۇپ كېتىدۇ. مەشقلىرى تەسلىشىدۇ. ئانچە-مۇنچە ئېغىزىمىز ئېچلىپ، سۆزلەپ بېقىشقا ئۇرۇنىمىز، لېكىن ياخشى سۆزلىيەلمەيمىز. نۇرغۇنلىغان ئوقۇغۇچىلار مۇشۇ ئۆتكەلدىن ئۆتەلمەيدۇ. شۇڭا ئۈرۈمچىدە ئالىي مەكتەبتە تۆت يىل ئوقۇپ، «يېڭى ئۇقۇم ئىنگلىز تىلى» (New Concept English) نىڭ ئىككىنچى قىسمىدىن چىقالماي، ئوقۇش پۈتتۈرۈپ كەتكەنلەر خېلى سالماقنى ئىگەللەيدۇ. ئىككىنچى قىسمنى ياكى شۇنىڭغا تەڭداش كىتابنى يېرىملاشتۇرۇپ تۈگىتەلمەي كەتكەنلەرگە قاتساق، كەم دېگەندە «%70 كە بارىدۇ» دېسەك، مېنىڭچە ئاشۇرۇۋەتكەنلىك بولمايدۇ. كۆزىتىشىمچە، ئالىي مەكتەبگە ئۆتكەن ھەر بىر ئوقۇغۇچى ئوقۇش داۋامىدا، ئىنگلىز تىلى كورسلىرىغا قاتنىشىپ باقىدىكەن. تەتىلدە ئۆيىگە قايتماي قاتنىشىدۇ، مەۋسۇم داۋامىدا ئشتىن سىرت قاتنىشىدۇ، لېكىن كۆپىنچىسى ئاساسەن ئىككىنچى قىسىم كىتابنى تۈگىتەلمەيدۇ. بىر كورسقا بىر قاتنىشىپ، بىر مەۋسۇمنى ئۆتكۈزۈۋېتىپ، يەنە شۇنىڭغا تەڭداش كورسلارغا قاتنىشىدۇ. شۇڭىمۇ ئۈرۈمچىدىكى تىل تەربىيلەش مەكتەبلىرى خېلى پۇل تاپىدۇ. مەنمۇ ئۆز ۋاقىتىدا ئويلاپ باقسام، ئاشۇ باسقۇچقا بېرىپتىكەنمەن. ئۆگەنسەم، ئۆگەنسەم ئېسىمدە تۇرمايدۇ. يادلاپ تۇرىمەن، سۆزلۈكلەرنى ئۆگىنىپ تۇرىمەن، خېلى ئۆگەنگەندەك ھېس قىلىپ، كىتابقا قارىسام يەنە ئۇقمايمەن، ئىشقىلپ جىق ۋاقىت سەرپ قىلدىم، كېيىن شۇنى ھېس قىلدىمكى، بۇنداق مېڭىۋەرسەم ئايىقىنى چىقىرالمايدىكەنمەن. دەسلەپتە ھەر بىر دەرس ئاز ئىدى، كېيىن بارغانسېرى جىقايدى. يەنە شۇنداق مېڭىۋەرسەم، شۇ ۋاقىتتىكى سەرپ قىلغان ۋاقىت بويىچە ھېسابلاپ باقسام بەك جىق ۋاقىت بولۇپ كەتتى. ئوقۇيدىغان دەرس ئىنگلىز تىلىلا ئەمەس. قانداق قىلىش كېرەك؟

شۇنىڭ بىلەن ئاخىرى مەندىن چوڭلارنى ئىزدەپ ئۇلار بىلەن پاراڭلاشتىم. مەكتەبتە ئاز بولسىمۇ لېكىن ساز بولغان بىر قىسىم ئاسپىرانت ئوقۇغۇچىلار بار ئىدى. بىزمۇ چوڭ بىلەتتۇق. مەسىلەن، قەيسەر مىجىت (ھازىر خارۋارددا دوكتۇر ئاشتى بولۇپ ئىشلەۋاتىدۇ)، ئالىم ئەيسا (يېقىندا گېرمانىيىدە دوكتۇرلۇقنى تۈگىتىپ، دوكتۇر ئاشتى بولۇپ ئىشلەۋاتىدۇ) دېگەندەك. مەن پات-پات ئالىم بىلەن پاراڭلىشىپ، ئۇنىڭدىن ئۇنى-بۇنى سوراپ تۇراتتىم. بىر ھەپتىسى كەچتە ئالىمنىڭ ياتىقىغا كىرىپ، ئۇچرىغان مەسىلىنى دېدىم، ئۇ كۆڭۈل قويۇپ ئاڭلىغاندىن كېيىن، كۈلۈپ كېتىپ ئۆزىنىڭمۇ بۇرۇن شۇنداق بولغانلىقىنى، ئاخىرى ئۆگىنش ئۇسۇلىنى ئۆزگەرتىش ئارقىلىق ئۆزىگە ماس كېلىدىغان ئۇسۇل تاپقانلىقىنى دېدى. ئۇزۇن پاراڭلاشتۇق. يېڭى ئۇسۇللارنى، مەسلىھەتلەرنى بەردى ۋە شۇلارنى سىناپ بېقىشنى بۇيرۇدى. ئەڭ مۇھىمى، بىر ئايدىن كۆپرەك ۋاقىت چىقىرىپ، كۈندە بىر سائەتتىن ئىككى سائەتكىچە، ئۆزى ياتىقىمغا كېلىپ ئۆگىنىشمگە بىۋاسىتە ياردەم بەردى، نۇرغۇن خام كەتكەن يەرلەرنى زاغرا تىل بىلەن ئاددىي قىلىپ چۈشەندۈرۈپ كاللامنى ئېچىۋەتتى. شۇنىڭدىن كېيىن، يەنە ئۆز ئەھۋالىمغا ئاساسەن ئۆزۈمگە ماس كېلىدىغان ئۇسۇللارنى تېپىپ چىقتىم ۋە شۇ بويىچە ئۆگەندىم. لېكىن خىيالمدا يەنىلا ئازراق «قانداق بولار؟» دەيدىغان ئەندىشە بار ئىدى. ئىچكىرىگە كىرىپ، بىرىنچى يىلدا سىنپتىكى ھەممەيلەننى بىر تۇتاش ئالىي مەكتەب ئىنگلىز تىلى تۆتىنچى دەرىجە ئىمتىھانىغا (CET-4) تىزىملاتتى، ئىمتىھان نەتىجىسى چىققاندا، مەن ئۆزۈم ئويلىغاندىكىنمۇ خېلى يۇقىرى ئاپتىمەن. شۇنداق خۇشھال بولۇپ نېمە قىلىشىمنى بىلەلمەي قالدىم. ئەسلى مېنىڭ خىيالىمدا ۋە بەزىلەرنىڭ ئىنگلىز تىلىنى بەك تەسلەشتۈرۈپ تەشۋىق قىلىپ بەرگىنىگە ئاساسلانغاندا، ئالىي مەكتەبنىڭ ئۈچىنچى، تۆتىنچى يىللىرىدا بۇ ئمتىھاندىن 61، 62 نومۇر ئېلىپ ئۆتسەكمۇ خېلى چوڭ ئىش قىلغان بولاتتۇق. يېڭى ئۇسۇل بويىچە پىلاندىن بۇرۇنلا ئۆتۈپ كېتپتىمەن، دېمەك بۇ ئۇسۇل بولىدىكەن. سىناقتىن ئۆتتى. ھېچ بولمىسا ماڭا بولىدىكەن.

مەن يېڭى ئۆگىنىش ئۇسۇلىم بىلەن بۇرۇنقى ئۆگىنىش ئۇسۇلىمنى سېلىشتۇرۇپ بىرەي.

ھەپتىسىگە ئىككى قېتىم (تۆت سائەت) تىن دەرس ئوقۇپ تىل ئۆگىنىپ، ئىككىنچى يىلغا قەدەم قويغان ۋاقىتتىكى بىر دەرسلىكنى مىسالغا ئالايلى. «ئۆزىڭىز ئۆگەندىڭىز» دەپ پەرەز قىلىڭ. ئادەتتە ئۇ دەرستە 50 ئەتراپىدا سۆز بولىدۇ، گىرامماتىكىسى قوشما جۈملە، زامانلارنىڭ ھەر خىل ئىشلىتىشى، بەزى بىرىككەن سۆزلەرنىڭ ئىشلىتىلىشى دېگەندەك يەرلەرگە كەلگەن بولىدۇ. بىر يېرىم بەت ئەتراپىدا تېكست بولىدۇ. ئۈچ، تۆت بەت ئەتراپىدا مەشىق بولىدۇ. دەسلەپتە سۆز يادلايسىز، 50 سۆزنىڭ بىرىگە بىر مىنۇت سەرپ قىلغان بولسىڭىز، ئىسراپ قىلغان ۋاقىتنى قوشقاندا بىر سائەت بولىدۇ. ئارقىدىن گرامماتىكىنى ئۆگىنىمىز. 40 مىنۇت ئەتراپىدا ۋاقىت كېتىدۇ. تېكستنى پۈتۈنلەي ئوقۇپ چۈشىنىشكە ئىككى سائەت ئەتراپىدا ۋاقىت كېتىدۇ. ئۇنىڭدىن كېيىن مەشىقىنى ئىشلەيمىز، ئۈچ سائەت ئەتراپىدا ۋاقىت كېتىدۇ. جەمئىي قوشساق، بىر دەرسكە 60+40+120+180=400 مىنۇت، ئالاھەزەل يەتتە سائەت ئەتراپىدا ۋاقىت كەتتى، دېگەن گەپ. قاراپ باقساق يەتتە سائەت دېگەنغۇ جىق ۋاقىتمۇ ئەمەس. لېكىن ھەممىسىگە يەتتە سائەت بولۇشى ناتايىن، مەسىلەن «ئالىي مەكتەب ئىنگلىز تىلى» غا چۈشكەندە، بىر دەرسنى ئۆزىڭىز ئۆگىنىپ، يەتتە سائەتتە تولۇق تۈگىتەلمەيسىز. ئارلىقتا نۇرغۇن ئۇنتۇپ قېلىشلار بولىدۇ. مەسىلەن 50 سۆزلۈكنى بىر سائەتتە يادلىسىڭىز، تېكستنى ئوقۇغاندا، ھەر بىر يېڭى سۆز، سۆز بىرىكمىسىگە ئۇچرىغاندا كەينىگە بېرىپ سۆزلۈك جەدۋىلىنى يەنە بىر قېتىم ئاختۇرۇپ مەنىسىگە قارايسىز («ئۇنداق قىلىپ باقمىدىم» دېسىڭىز يالغان ئېيتقان بولىسىز). «ئالىي مەكتەب ئىنگلىز تىلى» ئۇنداق بۇرۇنقىدەك ئاسان ئەمەس. سۆزلۈكنى بىر يادلىدىڭىز، كەينىدىن تېكستنى چۈشەنگەندە يەنە بىر قېتىم ئاختۇردىڭىز، «خىزمەت قايتىلاندى» دېگەن گەپ. مەشىقنى ئىشلەشكە بىر مۇنچە ۋاقىت كېتىدۇ، مەشىقلەر ئاسان ئەمەس. ئارلىقتا يەنە گىرامماتىكسىغا قارايدىغان گەپ. بۇ دەرسنى ئۆگىنىپ بولسىڭىز، كەينىدىن ئىككىنچى دەرس سىزنى ساقلاپ ئولتۇرىدۇ. ئالتىنچى دەرسنى ئۆگىنىپ بولۇپ بىرىنچى دەرسكە قارىسڭىز، يەنىلا ئۇنىڭ %50-40 ىنى ئۇنتۇپ قالىسىز. مانا بۇلار بۇرۇنقى ئۆگىنىش ئۇسۇلىم. دېمەك، ھەر قانچە پىششىق ئۆگەنسەممۇ ئۇنى ئۇنتۇپ قالىدىكەنمەن، بۇنىڭدىن ساقلانغىلى بولمايدىكەن. بىر دەرستە تۆت سائەت سەرپ قىلساممۇ كەينىگە يېنىپ يەنە تەكرار قىلىپ كۆرىمەن، سەككىز سائەت سەرپ قىلساممۇ كەينىگە يېنىپ يەنە كۆرىدىكەنمەن. ئەمىسە مەن تەتۈر ئويلاپ باقاي، بەرىبىر كەينىگە يانىدىغان ئىش بولغاندىن كېيىن، بىر دەرسكە تۆت سائەت سەرپ قىلىپ، چالا بولسىمۇ كۆرۈپ تۇرۇپ، يەنە تۆت سائەتكە ئىككىنچى دەرسنى ئۆگىنەي. قانداق بولار؟ شۇنداق ئويلىنىپ، ھەم سىناق قىلىپ يۈرۈپ، ئۇنتۇغاقلارغا ماس كېلىدىغان باشقىچە بىر ئۆگىنىش ئۇسۇلى شۇنىڭ بىلەن روياپقا چىقتى. بۇنىڭ پىرىنسىپى تۆۋەندىكىچە:

1. يادلىغان نەرسىنى ئادەم ئۇنتۇپ قالىدىكەن، شۇڭا يادلىماسلىق كېرەك.
2. ئۇنتۇپ قېلىش ئادەمنىڭ تەبىئىتى، شۇڭا بىر ئۆگەنگەن نەرسىنى يەنە تەكرار قىلىش كېرەك.
3. چوقۇم تەكرار قىلىش لازىم بولغاندىن كېيىن، بىر دەرسنى ئۆگەنگەندە چالا ئۆگەنسىمۇ بولىدۇ.
4. بىر دەرسكە كۆپ ۋاقىت سەرپ قىلىپ، بىر دەرسكە پىششق بولغاندىن، شۇ ۋاقىتنى كۆپ دەرسكە سەرپ قىلىپ، پىششق بولمىسىمۇ كۆپ نەرسىلەرنى ئوقۇغان ياخشى.
5. بىر دەرسنى بىر گەۋدە ئەمەس، بىر كىتابنى بىر گەۋدە دەپ قاراپ ئۆگىنىش پىلانى تۈزۈش.


يۇقۇرىقىلار بىر قارىسا قىزىقارلىق، بىر قارىسا ئاددىي، لېكىن مېنىڭ شۇنى ھېس قىلىشىم ئۈچۈن جىق ۋاقىتىم كەتتى. ھېس قىلغاندىن كېيىن، شۇ بويىچە ئۆگەندىم، ماڭا ماس كەلدى. شۇنى ھېس قىلغاندىن كېيىن، بىرمۇ تېكست يادلاپ باقمىدىم. تۆتىنچى دەرىجە ئىمتىھانىنى بېرىشتىن بۇرۇن سۆزلۈك جەدۋىلى يادلاپ باقمىدىم. قىزىقىدىغانلار سىناپ باقسا بولىدۇ. كېيىن يەنە ئۆزۈم ئۆگەنگەندە، مەشىق ئىشلەشنى تاشلىۋەتتىم. پەقەت ئىمتىھان بولسا، ئاندىن مەشىق ئىشلىدىم.

ئۇنداق بولسا بۇ پىرىنسىپلارنى قانداق تەدبىقلاش كېرەك؟

مەسىلەن، «يېڭى ئۇقۇم ئىنگلىز تىلى» نىڭ ئىككىنچى قىسىمنىڭ ئالدىدىكى 50 دەرسنى بىر گەۋدە، دەپ قارايلى. بىرىنچى دەرستىن باشلىدىم. ھەر بىر دەرسنى ئۆگىنىش تەرتىپى: تېكست، لازىم بولسا، باشقا تەركىبلەر. تەرتىپ ھامىنى شۇ. باشتا دەپ ئۆتكەندەك، باشقا تەركىبنى بۇرۇن ئۆگىنۋالسىڭىز كېيىن، ئوخشاشلا يەنە ئاختۇرىسىز. تېكستىن باشلاپ ئوقۇيمىز، يېڭى سۆزلۈك ئۇچرىسا، شۇ سۆزنىڭ ئاستىغا سىزىپ قويۇپ، ئاندىن كەينىدىكى بەتتىكى سۆزلەر جەدۋىلىگە قاراپ، شۇ سۆزنىڭ مەنىسنى تېكست بار بەتتىكى بىر يەرگە يېزىپ، ئاستى سىزىلغان سۆزگە تۇتاشتۇرۇپ قويىمىز. سۆزنىڭ مەنىسىنى شۇ سۆزنىڭ ئۈستىگىلا يازماڭ. چۈنكى ئۇنداق قىلسىڭىز، ھەر ۋاقىت شۇ سۆزنى كۆرسىڭىز مەنىسىنمۇ بىللە كۆرىسىز، ئەستە تۇتۇشقا پايدىسىز، ياندىكى بوش يەرگە ياكى ئابزاسننىڭ ئۈستى، ئاستىدىكى بوش يەرگە يېزىپ تۇتاشتۇرۇپ قويسىڭىز، لازىم بولسا شۇ ھامان كۆرىسىز، ئىككىنچى بەتنى ئېچىپ سۆز ئىزدەپ ئاۋارە بولمايسىز. (ئەسلى نەشردىكى كۆپىنچە ئىنگلىزچە كىتابلاردىكى تېكست قىسىمىنىڭ ئوڭ ياكى سول يانلىرىدا، مۇشۇنداق مەزمۇنلارنى يېزىش ئۈچۈن مەخسۇس ئېلىپ قويۇلغان بوشلۇق بار بولىدۇ. تەھرىردىن) شۇ بويىچە تېكست ئوقۇشنى داۋاملاشتۇرىمىز، چۈشەنمەيدىغان گىرامماتىكا ئۇچرىسا گىرامماتىكا قسىمىنى ئاختۇرۇپ چۈشىنىسز. شۇنداق قىلىپ، بىر سائەتتىن بىر يېرىم سائەتكىچە «يېڭى ئۇقۇم ئىنگلىز تىلى» نىڭ بىر تېكستى تۈگەيدۇ. شۇنىڭ بىلەن بولدى. شۇ تېكستتىكى %70 مەزمۇننى چۈشەنسىڭىز بولدى، ئادەتتە ئادەمنىڭ ئەڭ جىق ۋاقىتىنى ئالىدىغىنى ئېشىپ قالغان %30 مەزمۇن. ئەگەر سىز شۇنىڭغا كىرىشىپ ئولتۇرسىڭىز، يەنە بىر يېرىم سائەت ياكى ئۇنىڭدىن جىق ۋاقىت كېتىدۇ. بۇ بىر يېرىم سائەتتە سىز ئىككىنچى دەرسنى مۇشۇ سەۋىيىدە تۈگىتەلەيسىز، دېگەن گەپ. تېكستنى چۈشىنىپ بولغاندىن كېيىن، تېكستنى ئوقۇڭ. سىرتقا چىقىپ ئۈنلۈك ئوقۇسىڭىزمۇ، ياكى ئىچىڭىزدە كۈتۈپخانىدا ئوقۇسىڭزمۇ بولىدۇ. ئىشقىلىپ تېكستنى ئوقۇش يادلاشتىن كۆپ ئاسان. ئاساسەن بەش-ئالتە قېتىم ئوقۇسىڭىز بولىدۇ. بۇنىڭغا 20 مىنۇت ئەتراپىدا ۋاقىتىڭىز كېتىدۇ. شۇنىڭ بىلەن بۇ دەرس تۈگىدى. يەنە كۆپ ۋاقىت ئىسراپ قىلماڭ. دەم ئېلىپ ئىككىنچى دەرسنى باشلاڭ. ئۇسۇل ئوخشاش. شۇ بويىچە 25_دەرسنى تۈگەتكەندىن كېيىن، توختىتىپ قويۇپ، بىرىنچى دەرسكە قايتىپ قايتىدىن ئوقۇڭ. ئوقۇش جەريانىدا ئېسىڭىزدىن چىقىپ كەتكەن نەرسىلەر ئېسىڭىزگە كېلىدۇ. بۇ ۋاقىتتا، شۇنى ھېس قىلىسىزكى، بۇ قېتىم سىزنىڭ بۇ دەرسنى تۈگىتىشىڭىزگە پەقەت 20 مىنۇتلا ۋاقىت كېتىدۇ. شۇ بويىچە بىر سائەتتە ئۈچ دەرسنى كۆرۈپ بولسىز. 25_دەرسكىچە تەكرار قىلىۋەتكەندىن كېيىن 26_دەرستىن يەنە باشلاڭ. 50_دەرسكە كەلگەندە قايتىڭ، 25_گە قايتىپ، 25_دىن 50_گىچە تەكرار قىلىڭ. بۇنىڭغا بىر دەرسكە يەنە ئاساسەن 20 مىنۇت كېتىدۇ. شۇنداق قىلىپ 50_دەرسكىچە ھەر بىر دەرسنى ئىككى قېتىم ئۆتكۈزدىڭىز. خالىسڭىز يەنە بىر قېتىم بىرىنچى دەرسكە قايتىپ كېلىپ يەنە بىر تەكرار قىلىڭ ياكى كەينىنى باشلاڭ. بۇ قېتىم تەكرار قىلغاندا، بىر دەرسكە 10 مىنۇت ئەتراپىدا ۋاقىت كېتىدۇ. شۇنداق قىلىپ ئومۇمىي ھېسابتا، سىز بىر دەرسكە سەرپ قىلغان ۋاقىتىڭىز بىر سائەت 40 مىنۇتتىن ئىككى سائەتكىچە بولدى. بۇ ۋاقىتتا سىز بىر دەرسنى ئۈچ قېتىم ئۆتكەزدىڭىز. كەم دېگەندە 10 قېتىم ئوقۇپ بولدىڭىز، بىر ئولتۇرۇپ ئىككى سائەتتە تۈگىتىۋېتىپ، ھەپتىدىن كېيىن «ئۇنتۇپ قاپتىمەن» دەپ قاقشىغاندىن كېيىنكى تەكرار قىلىش ۋاقىتىنى باشتىلا ھېسابلاپ كىرگۈزۈۋەتتىڭىز، شۇنىڭ بىلەن ۋاقىتتىن ئۇتتىڭىز. مۇشۇ بويىچە مېڭىۋېرىسىز. شۇنى ھېس قىلىسىزكى، سىز باشتا بىرىنچى دەرستە چۈشىنەلمەي قويۇپ قويغان نەرسىنى 25_دەرسنى %70 چۈشىنىۋەتكەندىن كېيىن، يېنىپ بېرىپ قارىسڭىز ئۇنى ئۆزلۈكىڭىزدىن چۈشىنىپ قالىسڭىز ۋە ياكى بەلكىم %10 يېرى قالىدۇ، ئۇنى ئوقۇتقۇچىدىن سورايسىز ياكى پايدىلىنىش ماتېرىياللىرىدىن كېيىن كۆرۈۋالىسىز. ئەگەر «ئۆز ۋاقىتىدا شۇنى ھەل قىلىمەن» دەپ ئولتۇرۇۋالغان بولسىڭىز يەنە بىر مۇنچە ۋاقىتىڭىز كېتەتتى. ئۇنى ھەل قىلىپ بولغاندىن كېيىن يەنە ئىككى كۈندىن كېيىن ئۇنتۇپ قالىتىڭىز. ئىككى ئايدىن كېيىن ئۆزىڭىزنى باشقىلار بىلەن سېلىشتۇرسىڭىز سىزنىڭ كۆرگەن ئوقۇغان نەرسىلىرىڭىز ئۇلاردىن ئۈچ ھەسسە ئارتۇق بولۇپ چىقىدۇ. ئىنگلىز تىلىدا ئەڭ مۇھىم نەرسە سۆزلۈك. قانچە جىق ئۇچراشسىڭىز، تەكرار-تەكرار ئۇچراشسىڭىز شۇنچە ئېسىڭىزدە قالىدۇ. شۇڭا بىر نەرسىنىڭ ئۈستىدە ئۇزۇن ۋاقىت سەرپ قىلماي، قانچە جىق ماتېرىيالنى خامراق بولسىمۇ كۆرەلىسە شۇنچە پىششىق بولىدۇ.

دېمەك بۇنىڭدا سۆزلۈكنى ھەرگىز ئايرىم يادلىمايسىز، تېكستنى چۈشىنىپ بولۇپ ئارقىمۇ ئارقا بەش-ئالتە قېتىم ئوقۇۋەتسىڭىز سۆزلۈك ئېسىڭىزدە بىللە قالىدۇ. ئۇنتۇپ قالاي دېگەندە يەنە بىر ئىككى قېتىم ئوقۇۋېتىسىز، ئېسىڭىزگە كېلىدۇ، يەنە بىر ئۇنتۇپ قالاي دېگەندە، يەنە بىر قېتىم ئوقۇۋېتىسىز، شۇنىڭ بىلەن ئېسىڭىزدە قالىدۇ. سۆزنى ئايرىم يادلىغۇڭىز كەلسە، سۆز بىرىكمىسى قىلىۋېلىپ يادلاڭ. مەشىق ئىشلەشكە ئايرىم ۋاقىت سەرپ قىلماڭ. بەك جىق ۋاقىت كەتمىسۇن. بىر دەرسنىڭ مەشىقىنى ئىشلەشكە كەتكەن ۋاقىتقا يەنە بىر دەرسنىڭ تېكستىنى تۈگەتكىلى بولىدۇ. بۇ مېنىڭ بىر يېرىم يىللىق ئاچچىق ساۋىقىم. ھەرگىز مەشىق ئىشلەپ ۋاقىت ئىسراپ قىلماڭ. مەشىقنى ئوقۇتقۇچى دەرس ئۆتكەندە شۇنىڭغا بىرلەشتۈرۈپ ئىشلەپ ماڭسىڭىزلا كۇپايە. ئۆزىڭىز ئۆگەنگەن ماتېرىياللارنىڭ مەشىقىنى ئىشلەيمەن، دەپ ئاۋارە بولماڭ. بەك ئىشلىگىڭىز كېلىپ كەتسە، جاۋابى بار كىتابنى تېپىپ شۇنىڭغا بىرلەشتۈرۈپ چۈشىنىپ قويسڭىزلا كۇپايە.

ئەمدى بۇ ئۇسۇلنى مەكتەبتىكى ئوقۇتۇش بىلەن بىرلەشتۈرۈش.

يۇقۇرىدا دېگەنلىرىم ئۆزلۈكىڭىزدىن ئۆگەندە ئىشلىتىدىغان ئۇسۇل. ئەمدى بۇنى، مەكتەبتىكى ئوقۇش بىلەن بىرلەشتۈرۈش كېرەك. مەكتەبتە «ئالىي مەكتەب ئىنگلىز تىلى» ئۆتىدۇ. بۇنىڭ سۆزلۈكلىرى جىق. جىقراق ۋاقىت كېتىدۇ. سىز ئۆزلۈكىڭىزدىن ئۆگەنگەندە، مەن دېگەن ئۇسۇل بويىچە ئۆگىنىسىز. بىر دەرسنى بىرىنچى قېتىم ئوقۇپ چۈشەنگەندە، ئۈچ سائەتتىن تۆت سائەتكىچە ۋاقىت كېتىدۇ. ئۇنىڭ بىر قىسىم كىتابىدا 10 دەرس بار. كۈندە بىر دەرس ئۆگەنسىڭىز 10 كۈن كېتىدۇ، 10 كۈن ۋاقىت سەرپ قىلسىڭىزلا كىتابنىڭ ئاساسى مەزمۇنىنى بىر قېتىم ئۆتكۈزۈۋالىسىز. دېمەك سىز 10 كۈن ۋاقىت سەرپ قىلىپ ئوقۇتقۇچى بىرىنچى دەرسنى باشلاشتىن بۇرۇن 10_دەرسنى تۈگىتىپ بولۇڭ. تەتىلدە قىلسىڭىز بولىدۇ. ئۇندىن كېيىن ئوقۇتقۇچى دەرس باشلىغاندا، سىز ئىككىنچى قېتىم كۆرۈشنى باشلايسىز، بۇ قېتىمدا ھەر بىر دەرسكە 40 مىنۇتتىن بىر سائەتكىچە ۋاقىت كېتىدۇ. ئوقۇتقۇچى بەشىنچى دەرسنى تۈگەتكەندە سىز ئۈچىنچى قېتىم كۆرۈشنى تۈگىتىپ بولىسىز، بۇ قېتىمدا ھەر بىر دەرسكە يېرىم سائەت كېتىدۇ. ئوقۇتقۇچى ئۆتىدىغان نەرسىنى سىز باشتا ئوبدان بىر قېتىم كۆرۈۋالسىڭىز، ئوقۇتقۇچى ئۆتسە ئۇلار بەكمۇ ئېزىپ چۈشەندۈرىدۇ، چۈشەنمىگەن، چۈشەنگەن يەرلەر بولۇپ شۇ پېتىلا ئېسىڭىزدە قالىدۇ. كېيىن ئىمتىھاندا بىر تەكرارلايسىز. شۇنىڭ بىلەن بۇ نەرسىلەرنى ئۆگەنگەن بولىسىز. شۇ بويىچە ئىچكىرىگە كىرىشتىن بۇرۇنقى يازلىق تەتىلدىكى 50 كۈندە، ئۆيدە ئۆگەنگەن ۋاقىتىمدا، كۈندە ئۈچ دەرستىن ئۆگىنىش بويىچە ئۆزلۈكسىز بولمىسىمۇ، ئىشقىلىپ بىر نېمە قىلىپ، «يېڭى ئۇقۇم ئىنگلىز تىلى» نىڭ ئىككىنچى قىسىمىنى تۈگەتكەن. مەن مۇشۇ ئۇسۇل بىلەن ئىچكىرىگە كېلىپ، بىرىنچى مەۋسۈمدا بىرىنچى، ئىككىنچى قىسىمنى تۈگەتكەن. قىشلىق تەتىلدە، كۈندە چۈشكىچە ئۇخلاپ، چۈشتىن كېيىن، كۈندە ئىككى دەرستىن ئۆگىنىپ، خۇش ياقمىسا ئۆگەنمەي دېگەندەك يۈرۈپ «يېڭى ئۇقۇم ئىنگلىز تىلى» نىڭ ئۈچىنچى قىسىمىنى تۈگەتتىم. «ئالىي مەكتەب ئىنگلىز تىلى» دىن بەش دەرس تۈگەتتىم، ئىككىنچى مەۋسۈمدا خام بولسىمۇ مەيلى، جىقراق كۆرەي دەپ، «يېڭى ئۇقۇم ئىنگلىز تىلى» نىڭ تۆتىنچى قىسمىنى تۈگەتتىم، «ئالىي مەكتەب ئىنگلىز تىلى» نىڭ ئۈچىنچى قسمىنى تۈگەتتىم، تۆتىنچى قسمىنى باشلاپ، يېرىم قىلدىم. ئالتىنچى ئاي بولدى، ئمتىھان دەپ ھەممە خەق سۆزلۈك يادلىغىلى تۇرۇپتىكەن، مەنمۇ مودا بولغان بىر سۆزلۈك كىتابنى ئېلىپ قارىسام جىق سۆزلىرىنى بىلىدىكەنمەن ياكى بەكلا تونۇش كۆرۈندى، ئاسانلا بىلىۋالدىم، ئېسىمدە تۇتالمىغانلرىم بىلەن كارىم بولمىدى. تەقلىدىي سوئال ئېلىپ ئاران بىر نۇسخا ئىشلىدىم، ئاڭلاش مەشىقى قىلىمەن، دەپ بەش قاپ لېنتا بار بىر كىتاب ئېلىپ بىر قاپ لېنتىنى ئاران ئاڭلىدىم. ئمتىھانغا كىرىپ ياخشى نومۇر ئاپتىمەن. بۇنىڭدىن كېيىنمۇ تىل ئۆگىنىشتە مۇشۇ ئۇسۇلنى داۋاملاشتۇردۇم، تاكى ئامېرىكىغا كەلگىچە... باش پىرىنسىپ پەقەت بىرلا، بىر نەرسە ئۈستىدە بىر قېتىمدا تولا ۋاقىت سەرپ قىلىۋالماي، جىق نەرسىلەرنى كۆرۈش، سىستېمىلىق تۈگەتكەن كىتاب بولسا، ئۇنى ئارقىمۇ-ئارقا تەكرار كۆرۈش. تىل ئۆگىنىشنى پايپاق سوزىغاندەك سوزىۋەتمەي، ئۆگەنگەندە بېسىپ تۇرۇپ ئۆگىنىش.

ئاڭلاش ۋە سۆزلەش.

دەسلەپتە ئىنگلىز تىلى ئۆگەندە قىزىقىپ ئۈنقويغۇ ئالدۇق. باشقىلار «ئاڭلاپ چۈشەنمىسەڭمۇ ئاڭلاشنى داۋاملاشتۇرساڭ چۈشىنىدىغان بولىسەن» دېسە رادىئو ياكى شۇ خىلدىكى لېنتىلارنى ئېلىپ ئۇخلاشتىن بۇرۇن قۇلاققا تىقىپ ئاڭلىدىم. لېكىن بۇ مېنىڭ ئۇيقۇ دورامغا ئايلىنپ قالدى. قاچان يوتقانغا كىرىپ ئاڭلاشنى باشلىدىم، بىر دەمدە ئۇخلاپ قالىمەن. ئۇزۇن ئۆتمەيلا چۈشەنمىگەن نەرسىنى ئاڭلاش خۇش ياقماي، تاشلىۋەتتىم. شۇ تاشلىۋەتكەنچە ئاڭلىمىدىم. سىنىپتا ئوقۇتقۇچى بىلەن سۆزلەشكەندىن باشقا سۆزلىشىپ باقمىدىم. شىنجاڭ ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ پەن-تېخنىكا سىنىپىدا ئوقۇغان ۋاقىتتا ۋاقىت بەك قىس ئىدى. بىزنىڭ ئىنگلىز تىلىدىنمۇ مۇھىم باشقا دەرسلىرىمىز بىزنى ئۇخلاتمايتتى. شۇڭا ئۇنداق جىق ھېسابلىشىپ ئولتۇرغۇدەكمۇ ۋاقىت يوق ئىدى. ئاڭلاش سۆزلەشكە ۋاقىت ئاجرىتىپ باقمىدىم. كېيىن ئىچكىرىگە كەلگەندىن كېيىن، يەنىلا دەرس بېسىۋالدى، يەنە ۋاقىت چىقمىدى. لېكىن تۆتىنچى ئايلار ئەتراپىدا، ئانچە مۇنچە لېنتا ئاڭلاپ باقسام خېلى چۈشىنىۋاتىمەن، رادىئو ئاڭلاپ باقسام چۈشىنىۋاتىمەن. بۇرۇن ئىنگلىز تىلىنىڭ ئاساسىنى بىلمەي تۇرۇپ ئاڭلاپ تۇرۇۋالغاچقا چۈشەنمەپتىكەنمەن. سۆزلەشمۇ ئوخشاش بولدى. دەسلەپتە ئامېرىكىچە تەلەپپۇز، ئەنگلىيىچە تەلەپپۇز، دەپ ئايرىپ يۈردۇق. ئەسلى تەلەپپۇز مەسىلىگە كەلسەك ئۇ ئادەمگە مۇناسىۋەتلىك ئوخشايدۇ، بەزىلەر ئامېرىكىلىقنىڭ ئۆزىدەك تەلەپپۇز قىلىدىغان بولۇپ كەتتى. قالغانلار ئۆزىمىزنىڭ ئۇسلۇبىدا تەلەپپۇزىمىز چىقتى. لېكىن ياخشى سۆزلىيەلمەيتتۇق. كېيىن سەۋىيە ئالىي مەكتەپ ئىنگلىز تىلى تۆتىنچى دەرىجىگە يېقىنلاشقاندا، ھەر ھالدا ئازىراق ئويلىغاننى تولۇق بىر جۈملە قىلىپ ئىپادىلەپ چىقىرالايدىغان بولدۇق. مېنىڭ ئاڭلاش ۋە سۆزلەشتىكى كۆز قارىشىم شۇكى، جۈملە يادلاپ سۆزلەشنى ئۆگەنگىلى بولمايدۇ. ياخشى سۆزلەشنى بىلىش ئۈچۈن، چوقۇم تىلنىڭ ئۆزىنى ئاۋال بىلىش كېرەك. بىلگەندىلا ئاندىن سۆزلىگلى بولىدۇ. بىلمىسە نېمىنى سۆزلەيدۇ؟ تەلەپپۇز مەسىلىسىدە ئامېرىكىلىقنىڭ ئۆزىدەك تەلەپپۇز قىلىشنى ئۆگىنەلىسىڭىز ياخشى، ئۆگىنەلمىسىڭىز ھېچقىسى يوق، نېمە دېيىشنى بىلسىڭىزلا قانداق تەلەپپۇز قىلىشىڭىز بۇ ئىككىنچى مەسىلە. دۇنيادا ھەر خىل تەلەپپۇزدا گەپ قىلىدىغانلار نۇرغۇن. ھىندىستانچە، ئەرەبچە، قارا تەنلىكچە، ئەنگلىيىچە، ئامېرىكىچە، ئاۋسترالىيىچە، رۇسچە، خەنزۇچە قاتارلىق ھەر خىل ئىنگلىز تەلەپپۇزى بار. دېمەكچى بولغان نەرسىڭىزنى شار-شار قىلىپ جايىدا ئىپادىلەپ چىقرىش ئەڭ مۇھىم. چەتئەللىكلەر چۈشىنىۋېرىدۇ. سىزمۇ چۈشىنىۋېرىسىز. بۇنى سىز ئامېرىكىغا كەلگەندىن كېيىن ئاندىن ھېس قىلىسىز. بىرەر نەرسىدە تالاش-تارتىش بولسا ئامېرىكىلىقتەك سۆزلمىسىمۇ، شارىلداپ دېمەكچى بولغاننى تولۇق ئىپادىلىگەن ئادەمنى ھەممەيلەن «ئىنگلىز تىلى ياخشى» دەيمىز، تەلەپپۇزى ياخشى لېكىن دۇدۇقلاپ، ئۇ سۆزنى، بۇ سۆزنى دەپ دېمەكچى بولغاننى سىزگە پەرەز قىلدۇرغاننى، «ئىنگلىز تىلى ناچار» دەيمىز. بۇ ئىش مېنىڭ سىنىپىمدا شۇنداق ئېنىق سېلىشتۇرما بولغان.

باشقىلار.

ھازىر ماتېرىيال ناھايتى كۆپ بولۇپ كەتتى، بازارغا چىقسا ماتېرىيالنىڭ جىقلىقىدىن ئادەم قايسى كىتابنى ئېلىپ، قايسى كىتابنى ئۆگىنىشنى بىلمەيدۇ. مېنىڭچە بىر تىلنى ئۆگەنگەندە شۇ تىلدىكى بىر يۈرۈش سىستېمىلىق كىتابنى تۈگىتىش كېرەك. شۇ بىر يۈرۈش كىتابنى سىستېمىلىق، پىششىق، ئۈستىدە دېگەندەك تەكرار تۈگەتسڭىزلا سەۋىيە بىر يەرگە بارىدۇ، ئاندىن باشقا نەرسىلەرنى سىستېمىلىق كۆرسىڭىز بولىدۇ. شۈگوجاڭ ئىنگلىز تىلى (许国璋英语) نىڭ بىرىنچى قىسىمدىن ئازراق كۆرۈپ، ئاندىن «يېڭى ئۇقۇم ئىنگلىز تىلى» دىن ئازراق كۆرۈپ، ئاندىن يەنە بىر كىتابقا ئېسىلىپ قىلسا، مېنىڭچە ياخشى چىقمايدۇ. بىزگە شىنجاڭ ئۇنىۋېرسىتېتىدە ئۆتكىنى فۇدەن ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ تۈزگەن تۆت قىسىملىق كىتابى ئىدى. تۆتىنچى قىسىمىنىڭ بېشىدىكى بىر نەچچە دەرسكىچە ئۆتكەن. بۇ كىتابنىڭ تۆتىنچى قىسىمىنىڭ سەۋىيسى «ئالىي مەكتەب ئىنگلىز تىلى» نىڭ بىرىنچى قىسمىنىڭ سەۋىيسىگە ماس كېلىدۇ، شۇڭا ئاسانلا داۋاملىشىدۇ. كېيىن ئىچكىرىدە «ئالىي مەكتەب ئىنگلىز تىلى» نىڭ ئۈچ قىسىمىنى ئۆتتى. تۆتىنچى قىسىمىنى ئۆزىمىز ۋاقىت چىقىرىپ ئۆگىنىۋالدۇق. ئاندىن مۇشۇ جەرياندا ئىلگىرى كېيىن بولۇپ، «يېڭى ئۇقۇم ئىنگلىز تىلى» دىن تۆت قىسىمنى تۈگەتتىم. شۇنداق قىلىپ، سىسىتېمىلىق ھالەتتە مۇشۇ ئۈچ يۈرۈش كىتابنى تۈگىتىپتىمەن. ئۇنىڭدىن باشقا گېزىت كۆرۈش، Crazy English ۋە باشقا ئۇچرىغان ماتېرىياللاردىن قولغا چىققاننى ئۇ يەر-بۇ يېرىنى كۆرۈپ قىلدىم، لېكىن ئۇلارنى مەخسۇس سىستېمىلىق ئۆگنىىش ماتېرىيالى قىلىپ ئۆگەنمىدىم، ئۆز ۋاقىتىدا ئۇنداق قوشۇمچە نەرسىلەرمۇ ھەم ئاز ئىدى. ھازىر بۇنداق نەرسىلەر بازاردا نۇرغۇن، دەرسلىك قىلىپ ئۆتكىلى بولىدىغان ماتېرىياللارمۇ كۆپ بولۇپ كەتتى. قىزىققانلار خالىغاننى كۆرسە بولىدۇ. لېكىن سىستېمىلىق ئۆگنىش بىلەن قىزىققاننى ۋاراقلاپ قويۇشنى ئارىلاشتۇرۇۋالماڭلار. سىستېمىلىق ئۆگىنىش ئاساسى ئورۇندا تۇرىدۇ.

مەن ئادەتتە شۇنداق ياخشى پىلان قىلىمەن، مەسىلەن، «كۈندە ئىككى دەرستىن ئۆگەنسەم، بۇ كىتاب مانچە كۈندە تۈگەيدۇ» دېگەندەك . لېكىن تا ھازىرغىچە بىر قېتىممۇ پىلاندىكىدەك قىلىپ باقمىدىم. ھەر قېتىم «بىر ئىشنى قىلاي» دەپ پىلان قىلسام كۆپ بولسا ھەپتىدىن 10 كۈنگىچە داۋاملاشتۇرىمەن، بىر ئىشلا بىلەن ئۈزۈلۈپ قالىدۇ، يەنە بەش-ئالتە كۈن قىلىمەن، ئىككى-ئۈچ ھەپتە ئۈزۈلۈپ قالىدۇ، يەنە بىر ئىرادىگە كېلىپ بەش-ئالتە كۈن ئۆگىنىمەن، «ئۈزۈلدۈرمەي، كۈندە مانچە سائەت ئۆگىنەي، بۇ ۋاقىتتا بۇنىڭدىن مانچىلىك ئۆگىنەي» دەپ مىڭ قېتىم پىلان قىلىپ 999 قېتىم قىلىپ بولالمىدىم. ئادەم بىلەن ئادەم ئوخشمايدىكەن، بەزىلەر قىلالايدىكەن، ئەگەر شۇنداق قىلالىغان بولسام ئوقۇش پۈتتۈرگەن ۋاقىتتىلا ئامېرىكىغا كېلىپ بۇ چاغقىچە ئوقۇش پۈتتۈرىمەن، دەپ ئولتۇراتتىم. ھازىرقى مەكتىبىمدىنمۇ ياخشى مەكتەب، ياخشى فاكۇلتىتلارغا بارغان بولاتتىم. لېكىن مەن ئۇنداق قىلالمايدىكەنمەن. ئەركىن سىدىقنىڭ تىل ئۆگىنىشتىكى تەجرىبىسىنى مەرىپەت تورىدىن كۆردۇق، دىلشات ھېۋىزۇللامۇ يېزىپتىكەن، ئۇنىمۇ كۆردۈم، يەنە باشقىلارنىڭكىمۇ كۆرگەن بولدۇق. ئۇلار ھەممىسنىڭ ئاساسەن دېگىدەك، كۈندە مانچىلىك ئىش قىلىش، بىر يەرگە يېزىۋېلىپ ئاپتوبۇس ساقلىغاندا، يەنە بىرنېمە ئىش قىلغاندا ئۆگىنىش، ئەتىگەندە مانچىلىك يادلاش، كۈندە مانچىلىك ئوقۇش، دېگەندەك ئۇسۇللىرى بار، بىر بىرىدىن ياخشى ئۇسۇللار. لېكىن شۇنى مەن قىلالمايدىكەنمەن. ئەركىن سىدىقنىڭ «مېنى يەتتە مىنۇتتىن كېيىن ئويغىتىپ قويۇڭلار» دېگەن گېپىنى ھەر قېتىم ئېسىمگە ئالسام، بىر قېتىم ھۆرمىتىم قوزغىلىدۇ. ئۇلار شۇنداق ۋاقىتنى ئوبدان ئورۇنلاشتۇرالىغاچقا ھازىرقى مۇشۇ ھالەتكە كەپتىكەن. ماڭا قارىسام تاماق ۋاقىتىدا كىتاب كۆرمىسەممۇ باشقا چاغدا كۆرىدىغان ۋاقىتىم بار. كەچتە يېتىشتىن بۇرۇن «بۈگۈن ئۆگەنگەننى بىر يادلىۋېتەي» دەپ بىرىنچى سۆزنى باشلاپ ئاخىرى چىقىپ بولغىچە ئۇخلاپ قالىمەن. ئەتىگەندە سائەت يەتتىدە قوپىدىغان ئىشقا ئمتىھان، دەرس دېگەندەك ئىشلار مەجبۇر قىلمىسا ھەرگىز قوپمايمەن، ھەتتا بەزىدە قەتئىي قوپالمايمەن. شۇڭىمۇ ئەتىگەندە يەتتىدە مەكتەبكە كېلىپ بولىدىغان، كەچ سائەت 11 دە ئۇخلاپ بولىدىغانلارغا ھەۋەس قىلىمەن. مەن ئەتىگەن سائەت سەككىز يېرىم ئەتراپىدا قوپىمەن. كەچ سائەت ئىككى ئەتراپىدا ئۇخلايمەن. نەچچە قېتىم خېلى ئىنچىكىلىك بىلەن سېلىشتۇرۇپ ھېسابلاپ باقتىم. ئەمىلىي ئىش ئۈنۈمىنى ھېسابلىغاندا، ئەتىگەندە تۇرۇپ ئشلەيدىغان ئادەمنىڭ ئىش ئۈنۈمى ماڭا ئوخشاشلارنىڭكىدىن كۆپ يۇقىرى بولىدىكەن. شۇڭا «ئۆزگەرتەي» دەپ كۆپ تىرىشىپ باقتىم، ھەر قېتىمدا ئۈچ-تۆت كۈنگە ئاران چىدىدىم. ئادەتلىنىدىغانغا ئۆزگەرتەلمىدىم. شۇڭا كېيىنچە تەقدىرگە تەن بېرىپ، ھەممە پىلاننى ئۆزۈمنىڭ مۇشۇ ئادىتى بويىچە تۈزۈدىغان بولدۇم. ئىشقىلىپ، باشقىلار مۇكەممەل قىلالىغاندەك قىلالمىسامممۇ، باشقىلار بىر يىلدا قىلغان ئىشنى مەن ئىككى يىلدا قىلساممۇ ئىشقىلىپ قىلىپ كىلىۋاتىمەن. دېمەكچى، يۇقىرىدا مەن دېگەن ئۇسۇلنى كۆرۈپ، «كۈندە بىر دەرستىن 10 كۈندە 10 دەرس، بىر كىتاب تۈگىتىمەن» دېگەن بىلەن، ئەمىلىيەتتە قىلغىلى بولمايدۇ، دېيىشىڭىز مۇمكىن. مەنمۇ ئۆز ۋاقىتىدا قىلغان، بەلكىم 10 كۈندە تۈگەتكەندىمەن ياكى 20 كۈندە. لېكىن مۇشۇ ئۇسۇل بويىچە تۈگەتتىم. ئارىلىقتا ئۈزۈلۈپ قالغىنى ئېنىق. بىر باشلىغانچە، بىر كىتابنى تۈگىتىپ توختاپ باققىنىم ئېسىمدە يوق. ئارىلىقتا نەچچە قېتىم ئۈزۈلۈپ، «ئەتىگەندە ئۆگىنىمەن» دەپ خىيال قىلىپ كەچتە ئۆگىنىپ، خۇش تۇتسا «بىر دەرس ئۆگىنىمەن» دەپ چىققان يەرگە ئىككى دەرس ئۆگىنىپ دېگەندەك قىلىپ ئىشقىلىپ تۈگەتتىم. باشقىلارمۇ مەيلى قانداق ئۇسۇل قوللانسۇن ئۇلارمۇ تۈگەتكەن. مەن پەلەمپەيگە چىققاندەك ئۆگىنەتتىم. مەسىلەن، بىر چاغلاردا بىر بىكار ۋاقىتلىرىم چىقىدۇ ياكى ئۆزۈمنىڭ ئۆگەنگۈسى كېلىپ قالىدۇ، بىر بېسىپ ئۆگەنگەنچە 5-10 كۈن ئۆگىنىپ ھېرىپ قالىمەن ياكى باشقا بىر ئىشلا بولىدۇ، ئۈزۈلۈپ قالىدۇ، 5-10 كۈن ئۆتۈپ يەنە بىر ئۆگىنىمەن. ئمتىھان يېقىنلىشىدۇ، تاشلاپ قويىمەن، تەتىل كېلىدۇ، بىر ئۆگىنىمەن، ئاندىن ئويۇن بېسىۋالىدۇ، ئۇنىڭدىن ئىككى-ئۈچ كۈندە زېرىكىمەن، يەنە ئۆگىنىمەن...

ئويلاپ باقسام، تىل ئۆگىنىشنىڭ ئۆزىمۇ پەلەمپەيسىمان بولىدىكەن، سىزىقسىمان بولمايدىكەن. ھەممىدىن باشتىكى ئاساسنى ياخشى سېلىش مۇھىم. باشتا مەن ئۆزلۈكىدىن ئۆگىنىشنى تەشەببۇس قىلمايمەن. دەسلەپتە باشلىغاندا ياخشى ئوقۇتقۇچىنىڭ قولىدا ئاساسىي بىلىملەرنى ياخشى ئۆگەنگەن ياخشى. «يېڭى ئۇقۇم ئىنگلىز تىلى» ئۆگىنىۋاتقان بولسا، ئىككىنچى قىسىمدىن 30 دەرس تۈگەتكىچە، «فۇدەن ئالىي مەكتەب ئىنگلىز تىلى» ياكى «شۈگوجاڭ ئىنگلىز تىلى» بولسا، بىر يېرىم كىتاب تۈگەتكىچە، ئەنۋەر رەجەپ تۈزگەن كىتاب بولسا، ئوخشاشلا بىر يېرىم قىسىم كىتاب تۈگەتكىچە ياخشى ئوقۇتقۇچى تېپىپ ئوقۇپ ئاندىن كېيىن ئۆزلۈكىدىن ئۆگەنسە بولىدۇ. ئۇنىڭدىن كېيىنىگە ئوقۇي، دەپ كورسقا پۇل خەجلەپ يۈرۈش ھاجەت ئەمەس. ياكى كورسقا قاتناشقان ۋاقىتڭىزدا، سىز ئاللىقاچان ئۆتمەكچى بولغان نەرسىنى مەن دېگەن ئۇسۇل بىلەن كەم دېگەندە بىرىنچى قېتىمىنى ئۆتكۈزۇپ بولۇڭ. ئاندىن كورسنىڭ پايدىسىنى كۆرىسىز. ئادەتتە شۇ «يېڭى ئۇقۇم ئىنگلىز تىلى» نىڭ بىرىنچى قىسمىنى تۈگىتىپ، ئىككىنچى قىسمىنى باشلىغاندىن كېيىن ياكى شۇ ئەتراپتىكى سەۋىيىگە بارغاندىن كېيىن، ئادەمنىڭ كاللىسى قېيىشىقا باشلايدىكەن، شۇنداق تەس تۇيۇلىدىكەن، ھەممە نېمىگە قارىسا، بىلمەيدىغان كۆرۈنۈپ ئادەمنىڭ قىزغىنلىقى بەك سوۋۇپ كېتىدىكەن. مەن شىنجاڭ ئۇنىۋېرسىتېتىدا ئىشلەۋەتقان ۋاقىتىمدا، نۇرغۇنلىغان ئوقۇغۇچىلارنىڭ مۇشۇ ۋاقىتتا بولدى قىلغىنىنى كۆرگەن. مۇشۇ قېتىمدىن چوقۇم بىر نېمە قىلىپ ئۆتۈپ كېتىش كېرەك. ئۆگىنىش ئۇسۇلىنى ئالماشتۇرۇپ بېقىش بولامدۇ، ئوقۇتقۇچى ئالماشتۇرۇپ بېقىش بولامدۇ، كۆپرەك بىللە ئۆگىنىۋاتقانلار پاراڭ قىلىش بولامدۇ ياكى باشقا ئۇسۇل بولامدۇ، ئىشقىلىپ مۇشۇنىڭدىن ئۆتۈش كېرەك. بۇ بىرىنچى پەلەمپەي. مۇشۇ پەلەمپەيدىن ئاتلىسىڭىزلا كېيىنكى يول ئاسانراق. بۇ پەلەمپەيدىن ئۆتۈپ كەتكەندىن كېيىن ئادەم بۇ پەلەمپەيدىن بۇرۇنقى نەرسىلەرنى نەچچە يىلغىچە ھەم ئۇنتۇپ كەتمەيدىكەن. ئەگەر سىز بۇ قىيىنچىلىقنى يېڭىپ «يېڭى ئۇقۇم ئىنگلىز تىلى» نىڭ ئىككىنچى قىسىمىنى تۈگىتەلىسىڭىز ياكى «ئالىي مەكتەب ئىنگلىز تىلى» نىڭ بىرىنچى قىسىمنى باشلىيالايدىغان سەۋىيىگە بارغان بولسىڭىز، بىرىنچى پەلەمپەيدىن چېكىنىپ كەتمەي ئۆتۈپسىز. ئىككىنچى پەلەمپەي ئالىي مەكتەب ئىنگلىز تىلى تۆتىنچى، ئالتىنچى دەرىجىگە يېقىنلاشقاندا كېلىدىكەن. بۇ ۋاقىتتا، ئادەم ئىنگلىز تىلىدىن خېلى بىر نەرسە چۈشەنگىدەك بولۇپ قالغان، ئېغىزى ئېچىلىپ قالغان، بىر قارىسا بىلىدىغاندەك ھېس قىلغان، تەسرەك بىر نېمە كۆرسە ھېچنىمىنى بىلمەيدىقاندەك ھېس قىلغان. ئالىي مەكتەب ئىنگلىز تىلى تۆتىنچى دەرىجە ئىمتىھان بەرسە 45 بىلەن 59 نىڭ ئارىلىقىدا نومۇر ئېلىپ، ئادەمنىڭ قىزغىنلىقىنى ئۆلتۈرگەن. تۆتىنچى دەرىجە ئىمتىھانىنى تۆت قېتىم بېرىپ، 55-59 ئالغان ئادەمنى خېلى كۆردۈم. شۇنىڭ بىلەن بۇ پەلەمپەيدىن ئۆتىدىغانلارنىڭ سانى ئاز. بۇنداقلار ھەر ھالدا خېلى بىر نېمە بىلىدۇ. ئاساسى ھاجىتىدىن چىقالايدۇ. ئەگەر بۇ ئمتىھاندىن ئۆتۈپ، ئالىي مەكتەب ئىنگلىز تىلى ئالتىنچى دەرىجە ئىمتىھانىدىنمۇ ئۆتۈۋەتسە، بۇ پەلەمپەيدىنمۇ ئوڭۇشلۇق ئۆتكەن ھېسابلىنىدۇ. ئەڭ ئاساسىي پەلەمپەي مۇشۇ ئىككىسىكەن. ئادەم ھەر بىر پەلەمپەيدىن ئۆتۈپ بولسا، ئالدىدىكى نەرسىنى ئاسانلىقچە ئۇنتۇپ قالمايدىكەن. كېيىنكى TOEFL, GRE يەنە بىر پەلەمپەي بولىدىكەن، تىل قوللىنىدىغان دۆلەتنىڭ يېرىگە كەلگەندىن يەنە بىر پەلەمپەي بولىدىكەن. لېكىن بۇلار كېيىنكى ئىشلار بولغاچقا ئالدىدىكدەك مۇھىم ئورۇندا تۇرمايدۇ. تۆتىنچى دەرىجە ئىمتىھانىدىن 70 نومۇر ئېلىپ ئۆتەلىگەن ئادەم بولسا ئۇندىن كېيىنكى تىل مەسىلىسى ئاساسەن سۆزلۈك، سۆز بىرىكمىسىىى ۋە بەزىبىر كىچىك ئىنچىكە ئىشلار بولۇپ قالىدىكەن، خالاس. بۇ يەردە دېمەكچى بولغىنىم، سىز ئۇچرىغان قىيىنچىلىققا باشقىلارمۇ ئۇچرىغان. باشقىلار ئۇ پەلەمپەيدىن ئۆتۈپ كېتىپتۇ، سىزمۇ ئۆتەلەيسىز، ئۆزىڭىز نىشان قىلغان شۇ تۇرمۇشتىكى ئادەتتىكى بىر پەلەمپەيدىن ئۆتەلمىسڭىز باشقا ھاياتتىكى نۇرغۇنلىغان پەلەمپەيدىن قانداق ئۆتىسىز؟ ئۆزىڭىزگە ئىشىنىڭ، تىلنىڭ ھەممىنى ئۆگىنىپ تىلشۇناس بولۇش شەرت ئەمەس. ھېچ بولمىسا بىرىنچى پەلەمپەيدىن ئۆتۈڭ. ئاساسىي ھاجىتىڭىزدىن چىقالايسىز، لازىم بولغاندا لۇغەت ئاختۇرۇپ بولسىمۇ بەزى گەپلەرنى ئۇقالايسىز، تېلىۋىزوردىكى، گېزىت مەتبۇئاتتىكى بەزى ئىنگلىزچە ئاتالغۇلارنى چۈشىنەلەيسىز. ئىنتېرنېتتىكى ئىنگلىزچە بەتلەرگە كىرىپ ئىشلىتەلەيسىز. چەتئەللىكلەر كەلسە پىكىر ئالماشتۇرالايسىز. ئىككىنچى پەلەمپەيدىن ئۆتۈڭ، ئادەتتىكى نورمال بىر نېمە يېزىپ ئۆزىڭىزنى ئىپادىلىيەلەيسىز، ماقالە، گېزىتلەرنىڭ، ئىنتېرنېتتىكى ماقالىلەرنى كۆرۈپ چۈشىنەلەيسىز. پىكىر قاتناشتۇرالايسىز، بۇنىڭدا ئاساسەن ھەممە ئىشنى ھاجىتڭىزدىن چىققۇدەك قىلالايسىز. كېيىنكى پەلەمپەيگە خۇش ياقسا چىقىسىىز، خۇش ياقمىسا چىقمايسىز.
تىل ئۆگىنىشكە مۇناسىۋەتلىك سۆزلەر مۇشۇنىڭ بىلەن تۈگىدى. كېيىنكى تېمىدا ئۆگىنىشكە مۇناسىۋەتلىك باشقا پاراڭلارنى قىلىمىز. شۇنىڭ بىلەن تەتىللىك پىلان تۈگەيدۇ.

تەھرىر:
قىسمەن ئىملا خاتالىقلىرى تۈزىتىلدى، بەزى سۆزلەر تەھرىرلەندى، مۇۋاپىق چۈشەندۈرۈشلەر قوشۇلدى.

Jeck بلوگىدىن ئېلىندى، ئەسلى نۇسخىسىنى تۆۋەندىكى ئۇلىنىشتىن كۆرۈڭ:
http://www.uighur.cn/blog/more.asp?name=Jeck&id=2756
 

[ئەركىن سىدىق] تېز ئەسلىگە قايتىش ئىقتىدارى 3

[ئەركىن سىدىق] تېز ئەسلىگە قايتىش ئىقتىدارى


7) ئۆز كۆڭلىدىكى ئىشلارنى باشقىلارغا سەمىمىي ھالدا ئىپادىلەش. غەزەپ، مۇھەببەت، ياخشى كۆرمەسلىك، مىننەتدارلىق بىلدۈرۈش، ۋە قاتتىق ئېچىنىش قاتارلىق ئىنسانلىق ھېسسىياتلىرىنىڭ ھەممىسىنى ئۆز بېشىدىن ئۆتكۈزۈش ۋە ئۇلارنى باشقىلارغا سەمىمىيلىك بىلەن ھەم شۇ پېتىچە ئىپادىلەش. شۇنداق قىلسا ئەڭ پايدىلىق بولىدىغانلىقىنى ھېس قىلغاندا، ئۆز ھېسسىياتىنى بېسىۋېلىشقىمۇ قادىر بولۇش.

8) «بۇ ئىشلارمۇ ئۆتۈپ كېتىدۇ» دېگەن ئۈمىدتە بولۇش. ئادەمنىڭ ئىچكى دۇنياسىدىكى قىممەت ۋە ئۆلچەم يېتەكچىلىكىدىكى ھەممە ئىشلارنى ياخشى تەرەپكە ئويلايدىغان («optimism») ئىقتىدار بولۇش. قاراڭغۇ ۋە چۈشىنىكسىز ئىشلارغا نىسبەتەن يۇقىرى دەرىجىلىك سەۋرچانلىقى بولۇش. خىزمەت چۈشەندۈرۈلۈشى بولمىسىمۇ ئۆز ئىشىنى تېپىپ قىلالايدىغان بولۇش. كەسىپ ئەھلىلىكى جەھەتتە باشقىلارغا بىر ياخشى ئۈلگە بولۇش. ھەممە ئىشلارنى يۈرۈشتۈرەلەيدىغان ۋە ھەممە ئادەملەرنى ياراشتۇرالايدىغان («synergistic») تەسىرگە ئىگە بولۇش، كرىزىس ۋە قالايمىقانچىلىققا نىسبەتەن مۇقىملىق ئېلىپ كېلەلەيدىغان بولۇش. «بۇ ئىشنى قانداق بىر تەرەپ قىلسام ئۇنىڭ ئاقىۋىتى ھەممەيلەن ئۈچۈن ياخشى بولۇپ چىقىدۇ؟» دەپ سوراش.

9) ئۆزىنى باشقىلارنىڭ ئورنىغا قويۇپ ئويلاش. ئىشلارغا مۇئامىلە قىلىشتا باشقىلارنىڭ ئۇ ئىشلار توغرىسىدا قانداق ئويلايدىغانلىقىنى چۈشىنىشكە تىرىشىش. توقۇنۇش بولغاندا چوقۇم ئۇتۇپ چىقىش پوزىتسىيىسىدە بولۇش. "بۇ ئىشقا قارىتا باشقىلار قانداق ئويلايدۇ ۋە قانداق ھېسسىياتتا بولىدۇ؟ مەن ئۇلارنىڭ ئورنىدا بولسام قانداق قىلاتتىم؟ مەن ئۇلارغا نىسبەتەن قانداق تۇيىلىمەن؟ ئۇلارنىڭ ھېسسىياتى، سۆزى ۋە ھەرىكىتىنىڭ قايسىلىرى ئورۇنلۇق؟" دېگەن سوئاللارنى سوراش.

10) كۆڭۈلدىكى توغرا تۇيغۇغا ئەگىشىش («use intuition»)، پايدىلىق ئۇچۇرلارنى قوبۇل قىلىش. «بەدىنىم ماڭا نېمە دەۋاتىدۇ؟ ھېلىقى كۈندۈزدە كۆرگەن چۈشۈمنىڭ بىرەر ئەھمىيىتى بارمۇ؟ باشقىلار ماڭا دېگەن سۆزگە مەن نېمە ئۈچۈن ئىشەنمەيمەن؟ ئەگەر مەن بۇ ئىشنى قىلسام نېمە بولىدۇ؟» دېگەن سوئاللارنى سوراش.

11) ئۆز-ئۆزىنى ئوبدان قوغداش. ھۇجۇمدىن ساقلىنىش ۋە ھۇجۇمنى توسۇش، ھەمدە قايتۇرۇپ زەربە بېرىش. باشقىلار ئۆزىگە ئېلىپ كەلمەكچى بولغان پايدىسىز ئىشلارنى، ئويۇنلارنى ۋە باشقىلارنىڭ ئۆزىدىن پايدىلانماقچى بولۇۋاتقانلىقىنى تونۇپ يېتەلەيدىغان ۋە ئۇنىڭدىن ئۆزىنى قاچۇرالايدىغان بولۇش. ئۆزىگە دوست، ياردەم ۋە پايدىلىنىش مەنبەلىرى تېپىش.

12) بىر ئىشنى قوغلىشىش جەريانىدا يەنە بىر ئىشقا ئېرىشەلەيدىغان تالانتقا ئىگە بولۇش. «تۇرمۇش» دەپ ئاتىلىدىغان مەكتەپتە ئۆگەنگەن بىلىملەر باشقىلارنىڭ قۇربانىغا ئايلىنىپ قېلىشنىڭ ئالدىنى ئالىدىغان ئەڭ ياخشى قورالدۇر. ئۇ بىلىملەر باشقىلار ئۈچۈن روھىي جەھەتتىكى زەھەرگە ئوخشاش بىر ئەھۋالنى ئۆزى ئۈچۈن روھىي ئوزۇق بولالايدىغان بىر نەرسىگە ئايلاندۇرۇپ بېرەلەيدۇ. ئاشۇنداق بىلىمگە ئىگە كىشىلەر ناچار سەرگۈزەشتلەردىن ياخشى تەجرىبە-ساۋاقلارغا ئېرىشكەن بولغاچقا، باشقىلار ئۈچۈن كۈچلۈك روھىي بېسىم بولۇپ تۇيۇلغان ئەھۋاللار ئىچىدىمۇ ئۆز ئىشلىرىنى يەنىلا ياخشى يۈرۈشتۈرۈپ كېتەلەيدۇ. ئۇلار بىتەلەيلىكنى بىر ياخشى تەلەيگە ئايلاندۇرالايدۇ، ھەمدە ناچار ئەھۋال ئىچىدىن يېڭى كۈچ-قۇۋۋەتكە ئېرىشەلەيدۇ.

13) ئادەتتىن تاشقىرى روھىي ساغلاملىقنىڭ بىر ئىپادىسى، بىر ئادەم ئۆزى يولۇققان بىر ناچار ئەھۋال ئۈستىدە توختالغاندا، «مەن بۇنىڭدىن كېيىن مۇشۇنداق ئەھۋالنى ھەرگىزمۇ ئۆز ئىختىيارلىقىم بىلەن قايتا سادىر قىلمايمەن. لېكىن بۇ قېتىم يۈز بەرگەن ئەھۋال مېنىڭ ھازىرغىچە بولغان ئۆمرۈمدە ئۆز بېشىمدىن ئۆتكۈزگەن ئەڭ ياخشى ئىشلارنىڭ بىرسى بولدى»، دەپ ئويلاش. ئۆز-ئۆزىدىن: «قانداق قىلسام بۇ ئەھۋالنى ئۆزۈمگە پايدىلىق ئەھۋالغا ئۆزگەرتەلەيمەن؟»، «بۇ ئىش يۈز بەرگەنلىكىنىڭ ياخشى تەرىپى نېمە؟»، «بۇ ئىشتىن ماڭا كەلگەن سوۋغات نېمە؟» دەپ سوراش.

14) يىلمۇ-يىل ياخشىلىنىشقا قاراپ مېڭىش. تۇرمۇشتىكى رىقابەت ئىقتىدارىنى، ئوڭۇشسىزلىققا تەن بەرمەسلىك مىجەزىنى، چىداملىقىنى، شوخ ۋە خۇشال-خۇراملىقنى، ۋە روھىي ئەركىنلىكىنى يىلمۇ-يىل كۈچەيتىپ مېڭىش. تۇرمۇشتىن ھۇزۇرلىنىش دەرىجىسىنىمۇ يىلمۇ-يىل ئۆستۈرۈپ مېڭىش.


5. «تەۋرەنمەس ئىقتىدارى» ئۈستىدە بىر سىناق

مەن ئىدارىمىزدە قاتناشقان «تەۋرەنمەس ئىقتىدارى» توغرىسىدىكى بىر سائەتلىك لېكسىيە جەريانىدا ئوقۇتقۇچى بۇ لېكسىيىگە قاتناشقانلارنىڭ ھەممىسىدىن بىر سىناق ئالدى. بىز بۇ سىناقتا تۆۋەندىكى 20 جەھەتتە ئۆز-ئۆزىمىزگە نومۇر قويۇپ، ئاخىرىدا ئۆز نومۇرىمىزنى قوشۇپ چىقتۇق. ھەر بىر ئىقتىدارغا قويۇلىدىغان نومۇرنىڭ دائىرىسى 1 دىن 5 گىچە بولۇپ، ئەگەر سىزنىڭ مەلۇم بىر ئىقتىدارىڭىز ئىنتايىن ياخشى بولسا، سىز ئۇنىڭغا 5 نومۇر بېرىدىكەنسىز. ئەگەر سىزنىڭ مەلۇم بىر ئىقتىدارىڭىز ئىنتايىن ناچار بولسا، سىز ئۇنىڭغا 1 نومۇر بېرىدىكەنسىز. ئىنتايىن ياخشىمۇ ئەمەس ئىنتايىن ناچارمۇ ئەمەسلىرىگە 2 بىلەن 4 نىڭ ئارىلىقىدىكى بىر نومۇرنى بېرىدىكەنسىز. ئەڭ ئاخىرىدا ئۆزىڭىزنىڭ ھەممە نومۇرىنى قوشۇپ چىقىدىكەنسىز. ئوقۇتقۇچىنىڭ ئېيتىشىچە، ئەگەر سىزنىڭ جەمئىي نومۇرىڭىز 85 تىن يۇقىرى بولسا، سىزنىڭ «تەۋرەنمەس ئىقتىدارى» ڭىز ئىنتايىن كۈچلۈك ئىكەنلىكىدىن دېرەك بېرىدىكەن. ئەگەر سىزنىڭ نومۇرىڭىز 45 تىن تۆۋەن بولسا، سىزنىڭ بۇ ئىقتىدارىڭىز بەك ئاجىز ئىكەنلىكىدىن دېرەك بېرىدىكەن. مەن بۇ سىناقتا «ئەلا» نومۇر ئالدىم. ئەگەر خالىسىڭىز، سىزمۇ تۆۋەندىكى سىناق بويىچە ئۆزىڭىزنى باھالاپ، ئۆزىڭىزگە نومۇر قويۇپ بېقىڭ. شۇنداق قىلسىڭىز، سىز ئۆزىڭىزنىڭ قايسى جەھەتتە كۈچلۈك، قايسى جەھەتلەردە ئاجىزلىقىنى كۈرىۋالالايسىز. شۇ ئارقىلىق ئۆزىڭىز ئۈچۈن بۇنىڭدىن كېيىنكى تىرىشىش نىشانىسىنى تېپىپ چىقالايسىز.

[1]. بىرەر كرىزىس ياكى جىددىي ئەھۋال يۈز بەرگەندە، مەن ئۆزۈمنى بېسىۋېلىپ، ئۆز زېھنىمنى بۇ ئەھۋالنى مۇۋاپىق بىر تەرەپ قىلىشقا مەركەزلەشتۈرەلەيمەن.

[2]. مەن ئادەتتە ھەممە ئىشنىڭ ياخشى تەرىپىنى ئويلايمەن. «دۇچ كەلگەن قىيىنچىلىق بىر ۋاقىتلىق ھادىسە» دەپ ئويلايمەن، ھەمدە ئۇ قىيىنچىلىقنى يېڭىپ كېتەلەيدىغانلىقىمغا ئىشىنىمەن.

[3]. مەن يۇقىرى دەرىجىدىكى مۈجمەللىككىمۇ چىداپ تۇرالايمەن.

[4]. مەن يېڭى ئەھۋاللارغا تېز ماسلىشالايمەن. ھەمدە قىيىن ئەھۋال ئىچىدىن تېز ئەسلىمگە قايتالايمەن.

[5]. مەن شوخ ۋە خۇشال-خۇرام ياشايمەن. قىيىن ئەھۋاللار ئىچىدىنمۇ ئۆزۈمگە خۇشاللىق تاپالايمەن، ھەمدە ئۆزۈم قىلغان ئىشقا ئۆزۈم كۈلەلەيمەن.

[6]. مەن بىر مەغلۇبىيەتكە ۋە پېشكەللىككە دۇچ كەلگەندە، روھىي جەھەتتىن ئۆز ئەسلىمگە كېلەلەيمەن. مېنىڭ سىرداش دوستلىرىم بار. مەن كۆڭلۈمدىكى سۆزلەرنى باشقىلارغا ئېيتالايمەن ھەمدە ئۇلاردىن ياردەم سورىيالايمەن. مەن خاپا بولۇپ قالسام ۋە بىرەر ئوڭۇشسىزلىق تۈپەيلىدىن چۈشكۈنلىشىپ قالسام، مېنىڭ ئۇنداق روھىي ھالىتىم ئانچە ئۇزۇنغا داۋاملاشمايدۇ.

[7]. مەن ئۆز-ئۆزۈمگە ئىشىنىمەن، ئۆزۈمنى قەدىرلەيمەن، ھەمدە ئۆزۈمنىڭ كىم ئىكەنلىكى توغرىسىدا بىر ساغلام چۈشەنچەم بار.

[8]. مەن ھەممە ئىشلارغا قىزىقىمەن، ھەمدە داۋاملىق باشقىلاردىن سوئال سورايمەن. ھەر بىر نەرسىنىڭ قانداق ئىشلەيدىغانلىقىنى بىلىۋېلىشقا قىزىقىمەن. بىر ئىشنى قىلىشنىڭ يېڭى ئۇسۇلىنى سىناپ بېقىشنى ياخشى كورىمەن.

[9]. مەن ئۆز بېشىمدىن ئوتكەن ۋە باشقىلارنىڭ بېشىدىن ئۆتكۈزگەن ئىشلاردىن قىممەتلىك تەجرىبە-ساۋاقلارغا ئېرىشىپ تۇرىمەن.

[10]. مەن ھەر خىل مەسىلىلەرنى ھەل قىلىشقا ماھىر. لوگىكىلىق پىكىر قىلىش، ئىجادكارلىق بىلەن ئىش قىلىش، ياكى بۇرۇن ئىسپاتلانغان چارىدىن پايدىلىنىش («use practical common sense») قا ماھىر.

[11]. مەن ئىشلارنى يۈرۈشتۈرۈشكە ماھىر. باشقىلار داۋاملىق مەندىن بىر گۇرۇپپا كىشىلەرگە ۋە بىر پروجېكتقا يېتەكچىلىك قىلىشنى تەلەپ قىلىپ تۇرىدۇ.

[12]. مەن ناھايىتى ماسلىشىشچان. مەن ئۆزۈمنىڭ غەلىتە مۇرەككەپلىكى بىلەن چىقىشالايمەن. مەن بەزىدە ئۈمىدۋار بەزىدە ئۈمىدسىز بولىمەن، بەزىدە باشقىلارغا ئاسان ئىشىنىمەن بەزىدە باشقىلاردىن ئېھتىيات قىلىمەن، بەزىدە شەخسىيەتچىلىك قىلىمەن بەزىدە ئۇنداق ئەمەس.

[13]. مەن ھەر ۋاقىت ئۆزۈمگە خاس ياشايمەن، لېكىن ئوخشىمىغان ئەھۋالدا مەنمۇ ئۆزگىرىمەن.

[14]. مەن يازما خىزمەت تەلىپى يوق ھالدا ئىشلەشنى ياخشى كورىمەن. مەن بىر ئىشنى ئۆزۈم «ئەڭ ياخشى» دەپ تاللىغان ئۇسۇل بىلەن قىلسام ياخشىراق ئۈنۈمگە ئېرىشىمەن.

[15]. مەن باشقىلارنى ياخشى چۈشىنەلەيمەن، ھەمدە ئۆزۈمنىڭ ھېسسىي تۇيغۇسىغا ئىشىنىمەن.

[16]. مەن بىر ياخشى تىڭشىغۇچى. مەندە باشقىلارنىڭ ئەھۋالىنىڭ تېگىگە يېتەلەيدىغان قابىلىيەت («empathy skills») بار.

[17]. مەن باشقىلارغا باھا بېرىشكە ئامراق ئەمەس، ھەمدە باشقىلارنىڭ ھەر خىل مىجەز - خاراكتېرىگە ئاسان ماسلىشىمەن.

[18]. مەن ناھايىتى چىداملىق. قىيىن ئەھۋالغا ياخشى بەرداشلىق بېرىمەن. مەن ھەم باشقىلار بىلەن ياخشى ھەمكارلىشىپ ئىشلىيەلەيمەن، ھەم بىر مۇستەقىل روھ ۋە مۇستەقىل خىسلەت ساقلايمەن.

[19]. مەن قىيىن ئەھۋاللارنىڭ تاۋلىشى بىلەن تېخىمۇ قابىلىيەتلىك ۋە تېخىمۇ ياخشى بولغان.

[20]. مەن يامان ئىشلارنى ياخشى ئىشقا ئايلاندۇرۇپ باققان، ھەمدە يامان سەرگۈزەشتلەردىن پايدىلىق نەرسىلەرگە ئېرىشىپ باققان.


6. ئاخىرقى سۆز

ساقلانغان بىر مەسىلىنى ھەل قىلىش ئۈچۈن، ئالدى بىلەن ئۇ مەسىلىنىڭ نېمە ئىكەنلىكىنى، ھەمدە ئۇ مەسىلىنى كەلتۈرۈپ چىقارغان سەۋەبلەرنىڭ نېمە ئىكەنلىكىنى توغرا تونۇپ يېتىش كېرەك. مەن يۇقىرىدا ئۇيغۇرلاردا ھازىر ساقلىنىۋاتقان «ئەنسىرەش» ۋە «چۈشكۈنلۈك» روھىي ھالىتى ۋە ئۇلارنى كەلتۈرۈپ چىقارغان سەۋەبلەر توغرىسىدىكى ئۆز پەرىزىمنى ئوتتۇرىغا قويۇپ ئۆتتۈم. ئوڭۇشسىزلىققا تىز پۈكمەي، داۋاملىق ئالغا ئىنتىلىش روھىي بىلەن مۇناسىۋەتلىك بولغان «تەۋرەنمە ئىقتىدارى» توغرىسىدىكى ھازىرقى زامان يېڭى ئىلىمىدىن بىرنىمۇ قىسقىچە تونۇشتۇرۇپ ئۆتتۈم. مېنىڭ مۇشۇنداق قىلىشتىكى مەقسىتىم ھازىر «مەن قانداق قىلىمەن؟ بىز قانداق قىلىمىز» دېگەن سوئاللارنى سوراۋاتقان قېرىنداشلارنىڭ ئۆز سوئاللىرىغا مۇۋاپىق جاۋاب تېپىۋېلىشىغا بىر ئاز ياردەمدە بولۇشتۇر. مېنىڭ ھەر بىر كىشىگە بېرىدىغان تەكلىپىم، سىز يۇقىرىدا تونۇشتۇرۇلغان يېڭى ئىلىم ئاساسىدا ئۆزىڭىزنىڭ ھازىرقى كىشىلىك مىجەزى ۋە روھىي مەسىلىلەرنى بىر تەرەپ قىلىش ئىقتىدارىنى بىر باھالاپ كۆرۈپ، ئىنگلىزچە «resilience» ۋە «resiliency» دەپ ئاتىلىدىغان بۇ ئىقتىداردىكى كەم ئورۇنلارنى تولدۇرۇشقا تىرىشىڭ. ھەرگىز ئۇيغۇرلاردىكى مەسىلىلەرنى كەلتۈرۈپ چىقىرىۋاتقانلارنىڭ بىرسى بولۇپ قالماڭ. ئۇنىڭ ئەكسىچە، ئۇيغۇرلاردىكى مەسىلىلەرنى ئازايتىۋاتقان ياكى ھەل قىلىۋاتقانلارنىڭ بىرسى بولۇشقا تىرىشىڭ. يېقىندا بىر قېرىندىشىمىز مۇشۇ تور بېتىدە ئۆزىنىڭ ئۈرۈمچىدىكى بىر ئالىي مەكتەپ ئوقۇتقۇچىسى سىنىپتا دەرس سۆزلىگەندە، ئۆز پەرزەنتىنىڭ تىلى پۈتۈنلەي خەنزۇچە چىققانلىقىدىن پەخىرلىنىپ كەتكەنلىكىنى تىلغا ئالدى. ئامېرىكىدا بىزنىڭ بىر ئەر-ئايال تۇغقىنىمىز بار. ئۇلارنىڭ بىر 4 ياشلىق قىزى ۋە بىر 2 ياشلىق ئوغلى بار. ئۇلار بالىلىرىنىڭ تىلىنى ئۇيغۇرچە چىقىرىش ئۈچۈن ئۆيىگە سىملىق تېلېۋىزور ئورناتماي، بالىلىرىغا ئۇيغۇر دىيارىدىن ئۇيغۇرچە VCD لارنى ئەكېلىپ قويۇپ بېرىپ، ھەمدە باشقىلار بىلەن بىرلىشىپ بالىلىرىغا ئۇيغۇر تىلىدىن دەرس بېرىپ تەربىيىلىدى. نەتىجىدە ئۇلارنىڭ تىلى پۈتۈنلەي ئۇيغۇرچە چىقتى. ئۇيغۇرچە تىلى چىققاندىمۇ خېلى چىرايلىق ۋە خېلى تولۇق چىقتى. بىز بۇ ئىككى بالىدىن ئىنتايىن سۆيۈنىمىز. ئۇلارنىڭ ئاتا-ئانىسىدىن ئىنتايىن پەخىرلىنىمىز. سىز ئۇيغۇر دىيارىدا ياشاپ تۇرۇپ، بالىڭىزنىڭ تىلى ئازراقمۇ ئۇيغۇرچە چىقمىسا، سىز ئۇنىڭغا پەخىرلىنەمسىز؟ سىز كىمۇ؟ مەن بۇ يەردە بۇنىڭدىن باشقا نېمە دېيىشىمنى بىلەلمەي قالدىم.

ئاخىرىدا مېنىڭ ھەممە تورداشلارغا مۇنداق بىر ئۈمىدىم بار. ئۇ بولسىمۇ مەن تەھلىل يۈرگۈزگەن مەسىلىلەر ئۈستىدە يالغۇز مەن ئۆزۈملا ئەمەس، ئىمكان قەدەر ئۇيغۇر دىيارى ۋە چەت ئەلدىكى قېرىنداشلاردىن كۆپرەكى ماڭا قوشۇلۇپ بىرلىكتە ئىزدىنىش. مەن ئۇيغۇر دىيارىدىن ئايرىلغىلى بەك ئۇزۇن بولۇپ كەتكەن بولغاچقا، ئۇ يەردىكى ئەھۋالنى تولۇق ۋە ھەقىقىي يوسۇندا چۈشىنىشتە ۋەتەندىكىلەردىن جىق ئاجىزلىق قىلىمەن. شۇڭلاشقا مەن تەييارلىغان ئۇشبۇ يازما، ھەمدە مەن بۇنىڭدىن كېيىن تەييارلايدىغان يازمىلارنىڭ ھەممىسىگە ئوقۇرمەنلەر ئۆزى بىلىدىغان ۋە ھېس قىلغان نەرسىلىرىنى قوشۇمچە قىلسا، شۇ ئارقىلىق بۇ تېمىلارنى يەنىمۇ بېيىتساق. ۋەتەن ئىچى ۋە سىرتىدىكى ئوت يۈرەك قېرىنداشلارنىڭ بۇ كۆڭلۈمنى يەردە قويماسلىقىنى سەمىمىيلىك بىلەن سورايمەن. رەھمەت.

تەھرىرلىگۈچى: ئورخۇن ئۇيغۇر تارىخى تور بېتىدىن: ياۋۇز

ئاپتوردىن رۇخسەتسىز باشقا توربەتلەردە ئېلان قىلسىڭىز بولۇۋېرىدۇ.

بۇ يازما ئەسلىدە «
http://www.meripet.com» تور بېتىگە چىقىرىلغان.
ئەسلى ئۇلىنىشى:
http://www. meripet. com/Söhbet/Erkinb7_resiliency. htm [/size ]

[ئەركىن سىدىق] تېز ئەسلىگە قايتىش ئىقتىدارى 2

2

3. ئوڭۇشسىزلىققا باش ئەگمەي، تېز ئەسلىگە قايتىش ئىقتىدارى

مەن 2006- ۋە 2007-يىلى يازدا يۇرتقا ئىككى قېتىم بېرىپ، نۇرغۇن ئۇيغۇر ياشلىرى بىلەن ئۇچراشتىم. بىر قانچە يىلدىن بۇيان ئېلخەت ئارقىلىقمۇ نۇرغۇن ئۇيغۇر ياشلىرى بىلەن سۆزلەشتىم. مۇشۇ جەرياندا ھازىر ئۇيغۇر دىيارىدا ئۇيغۇر ياشلىرى ئۈچۈن خىزمەت تېپىشنىڭ قىيىنلىقى ئۇلارنى روھىي جەھەتتىن زور دەرىجىدە زەخمىلەندۈرىۋاتقانلىقىنى، ئاتا-ئانىلارغىمۇ ئىنتايىن كۈچلۈك روھىي بېسىم پەيدا قىلىۋاتقانلىقىنى، زور بىر قىسىم ياشلار ئوقۇشقا قىزىقماي ۋە ئۆگىنىشكە تىرىشماي، ئۆز ۋاقتىنى روھىي چۈشكۈنلۈك ئىچىدە ئۆتكۈزۈۋاتقانلىقىنى ھېس قىلدىم. يېقىندا قۇتبىلىك ئۇكىمىز «ئۆتمۈشۈم، كەلگۈسىم ۋە كومپيۇتېر» (
http://www. bilik. cn/bbs/viewthread. php?tid=15509&extra=page%3D1 ) دېگەن يازمىسىدا « مەن كەلگۈسىنى قانداق بەلگىلەيمەن، مەن يەنە نېمىلەرنى ئۆگىنىمەن، مەن ھازىر كىم، بۇرۇن كىم ئىدىم، كىمنىڭ ئەۋلادى ئىدىم، بۇندىن كىيىن كىم بولىمەن، كىمنىڭ ئەۋلادى بولىمەن ،...، يەنە نېمىلەرنى ئۆگىنىمەن، كىملەرگە ئۆگىتىمەن (...)، قانداق ئۆگىنىمەن، قانداق ئۆگىتىمەن، ئانام ئۆگەتكەن دادام ئۆگەتكەن ئاشۇ ئېسىل خىسلەتلەرنى قانداق قىلىپ ئەجدادتىن ئەۋلادقا ئۇلايمەن، قانداق قىلسام ئانامغا دادامغا يۈز كېلەلەيدىغان بولىمەن؟» دېگەن ئەھمىيەتلىك ۋە چوڭقۇر مەنىلىك سوئاللارنى سوراپتۇ. مەن بۇ سوئاللارنى كۆرۈپ، ھەمدە ئۇيغۇر ياشلىرىنىڭ يۇقىرىقىدەك ئەھۋالىنى ئويلاپ، ئۆز-ئۆزۈمدىن «مەن ئۇلار ئۈچۈن نېمە ئىش قىلىپ بېرەلەرمەن؟» دەپ سوراپ يۈرگەن كۈنلەرنىڭ بىرسىدە، يەنى 2008-يىلى 1-ئاينىڭ 15-كۈنى، بىزنىڭ ئىدارە ئورۇنلاشتۇرغان، «يېڭى يىلدا مۇۋەپپەقىيەتلىك بولۇڭ» (ئىنگلىزچە «Thriving in the New Year») دېگەن تېمىدىكى بىر سائەتلىك لېكسىيىگە قاتناشتىم. بۇ لېكسىيە كىشىلەردە بولىدىغان بىر خىل ئالاھىدە ئىقتىدار توغرىسىدا بولۇپ، بۇنداق ئىقتىدارغا ئىگە كىشىلەر بىرەر ئوڭۇشسىزلىققا ياكى بىرەر كېلىشمەسلىككە ئۇچرىغاندا ئاسانلىقچە روھىي چۈشكۈنلۈككە پېتىپ قالمايدىكەن. ئۇنىڭ ئەكسىچە ئاشۇنداق كېلىشمەسلىكتىن كېلىپ چىقىش ئېھتىماللىقى بولغان روھىي زەخمىدىن ئوڭۇشلۇق ساقلىنىپ، روھىي ھالىتىنى تېز سۈرئەتتە ئوڭشاپ، ئۆز ئىشلىرىنى مۇۋەپپەقىيەتلىك ئېلىپ ماڭالايدىكەن. بۇ ئىقتىدار ئىنگلىز تىلىدا «Resilience» ۋە «Resiliency» دەپ ئاتىلىدىكەن. كوپ ئەسىرلىك تارىخقا ئىگە بىر كونا مەسىلە ئۈستىدە مۇھاكىمە يۈرگۈزىدىغان بۇ ئىلىمنىڭ غەرب ئەللىرىدە بىر رەسمىي پەن بولۇپ شەكىللەنگىنىگە تېخى ئاران 25 يىل بولۇپتۇ. ئامېرىكىدا بۇ پەن توغرىسىدا يېزىلغان بىر قانچە كىتاب ۋە نۇرغۇن ئىلمىي ماقالىلەر بار ئىكەن. مەن بۇ پەننى بىر دەرس سۈپىتىدە رەسمىي ئوقۇمىدىم. بۇ پەن توغرىسىدىكى كىتابلاردىن بىرەرىنىمۇ ئوقۇپ باقمىدىم. پەقەت قۇتبىلىك ئۇكىمىزدەك ھازىر جىددىي ئېھتىياجى بار ياشلىرىمىزغا بىر ئاز پايدىسى تېگىدىغان، باشقا ئوقۇرمەنلەر ئۈچۈن بىر دەسلەپكى تونۇشتۇرۇش بولۇپ قالىدىغان بىر نەرسە تەييارلاش ئۈچۈن، ئىنتېرنېتتىن بىر قىسىم ماقالىلەرنى تېپىپ ئوقۇدۇم. مېنىڭ بۇ يەردە يازىدىغىنىم مۇشۇ پەننىڭ خۇلاسە خاراكتېردىكى ئومۇمىي ئۇقۇمى بولۇپ، مەن ئۇنى ئۆزۈمنىڭ چۈشىنىشى بويىچە تەرجىمە قىلىپ ۋە رەتلەپ چىقتىم. مەن ئىنگلىز تىلىدىكى ماتېرىياللىرىدىن پايدىلىنىپ بىر نەرسە يازغاندا، بىر قىسىم ئىنگلىزچە سۆزلەرگە مۇۋاپىق كېلىدىغان ئۇيغۇرچە سۆزنى تېپىشتا بەزىدە ناھايىتى قىينىلىمەن. مەسىلەن، «Resiliency» دېگەن پەندە دۇنياغا ئەڭ تونۇلغان ئامېرىكىلىق دوكتۇر ۋە پروفېسسور Al Siebert ئەپەندىنىڭ ئىنگلىزچە «The Survivor Personality» دەپ ئاتىلىدىغان بىر كىتابى بار بولۇپ، ئۇ كىتاب ھازىر جەمئىي 15 قېتىم بېسىلىپتۇ. مەن ئىنتېرنېتتا كۆرگەن بەزى ئۇچۇرلارغا ئاساسلانغاندا، بۇ كىتاب خەنزۇچىغىمۇ تەرجىمە قىلىنىپتۇ (ئۇنىڭ خەنزۇچە تەرجىمىسىنى جۇڭگو، تەيۋەن ياكى شياڭگاڭنىڭ بىرسىدىن چوقۇم تاپقىلى بولىدۇ). ئىنگلىزچىدا «survivor» دېگەن سۆز ھەر خىل مەنىدە ئىشلىتىدۇ. مەسىلەن، بىرەر ئۇرۇشتا ئۆلمەي ساق قالغان كىشى «survivor» بولىدۇ. بىرەر تەبىئىي ئاپەتتە ئۆلمەي ساق قالغان كىشىمۇ بىر «survivor» بولىدۇ. ھازىرقى ئۇيغۇر دىيارىدا پۈتۈنلەي تۈگىشىپ كەتمەي، ئىنتايىن كەمچىل خىزمەت پۇرسەتلىرى ئىچىدىن بىر پۇرسەت تېپىپ، غايەت زور قىيىنچىلىق ئىچىدىن بىر خىزمەت تېپىپ، نورمال ياشاپ كېتىۋاتقان بىر ئادەممۇ بىر «survivor» بولىدۇ. يۇقىرىقى كىتاب مانا مۇشۇ ئەڭ ئاخىرىدا تىلغا ئېلىنغان «survivor» لەر توغرىسىدا بولۇپ، باشقا مۇۋاپىق سۆز تاپالمىغانلىقىم ئۈچۈن، مەن يۇقىرىقى كىتابنىڭ ئىسمىنى «يەڭگۈچىنىڭ مىجەز - خاراكتېرى» دەپ تەرجىمە قىلسا بولامدىكىن، دەپ ئويلىدىم. يۇقىرىقىدەك سەۋەبلەر تۈپەيلىدىن، مەن يېقىنقى بىر قانچە يىل ئىچىدە تەييارلىغان يازمىلىرىمدا بىر قىسىم سۆزلەرنىڭ ئىنگلىزچىسىنىمۇ ماقالەمگە كىرگۈزۈپ قويدۇم. بۇنىڭدىن كېيىنمۇ داۋاملىق شۇنداق قىلىمەن.

ئەمدى گەپنى بۇ يېڭى پەنگە قايتۇرۇپ كېلەي. ئىنگلىزچە «resilience» دېگەن سۆزنىڭ مەنىسى نېمە؟ ئۇنىڭ ئىنگلىزچىدىكى مەنىسى:
«بۈگۈنكى توختىماي ئۆزگىرىپ تۇرىدىغان دۇنياغا ئەڭ ماسلىشالايدىغان كىشىلەر "resile" قىلالايدىغان كىشىلەردۇر».
تەلەيسىزلىككە ئۇچرىغان كىشىلەرنىڭ روھىي جەھەتتىن تېز ئەسلىگە كېلىش ئىقتىدارى.
بىر نەرسە ئېگىلگەن، قىسىلغان ياكى سوزۇلغاندىن كېيىن، ئۇنىڭ ئەسلىدىكى شەكلىگە تېز قايتىپ كېلەلەيدىغان ئىقتىدارى.
بىر ئىنسان بۇزۇش خاراكتېرىدىكى بىر ئۆزگىرىشكە ياكى تەلەيسىزلىككە يولۇققاندا، ئۇ ئۆزىنى پۈتۈنلەي يوقىتىپ قويماي، ياكى ئۆز ئىقتىدارىنى پۈتۈنلەي يوقاتقان ياكى ئۆزىگە ۋە باشقىلارغا زىيان يەتكۈزىدىغان ھالەتتە ئىش ئېلىپ بارماي، نورمال روھىي ھالىتىگە تېز قايتىپ كېلىش ئىقتىدارى.
يۇلغۇن تور بېتىدىكى ئۇيغۇرچە-ئىنگلىزچە لۇغەت (
http://dict. yulghun. com/ ) تە «resilience» دېگەن سۆزنىڭ مەنىسى مۇنداق بېرىلگەن: «ئېلاستىكلىق، تەۋرەنمەسلىك، سوزۇلۇشچانلىق».

يۇقىرىدا چۈشەندۈرۈلگەن ئالاھىدە ئىقتىدارنى ئۇيغۇرچە نېمە دەپ ئېلىش كېرەك؟ بۇ سوئالغا ئۇيغۇر دىيارىدىكى تىلشۇناس ۋە جەمئىيەتشۇناسلار جاۋاب بەرسۇن. مەن بۇ ماقالىنى يېزىشنى قارار قىلغاندىن كېيىن، ئۇنىڭغا نېمە دەپ ماۋزۇ قويۇش توغرىسىدا كۆپ ئويلاندىم. «روھىي جەھەتتىن تېز ئەسلىگە كېلىش ئۈچۈن قانداق قىلىش كېرەك؟»، «چۈشكۈنلۈكتىن ئۈنۈملۈك قۇتۇلۇپ چىقىش ئۈچۈن قانداق قىلىش كېرەك؟»، ۋە «چۈشكۈنلۈكتىن ساقلىنىش ئۈچۈن قانداق قىلىش كېرەك» دېگەن كاندىداتلارنى تىزىپ، ئەڭ ئاخىرىدا ھازىرقى تېمىنى تاللىدىم. دېمەكچىمەنكى، مەن تۆۋەندە ئوتتۇرىغا قويىدىغان ئاساسلىق نەرسە «روھىي زەخمىدىن تېز ئەسلىگە كېلىش ئىقتىدارى»، «چۈشكۈنلۈكتىن ئۈنۈملۈك قۇتۇلۇپ چىقىش ئىقتىدارى»، «چۈشكۈنلۈكتىن ساقلىنىش ئىقتىدارى»، «ئوڭۇشسىزلىققا باش ئەگمەي، داۋاملىق ئالغا ئىنتىلىش ئىقتىدارى» دېگەنلەرنىڭ ھەممىسىگە ماس كېلىدىغان بولۇپ، ئوقۇرمەنلەرنىڭ ئاشۇ بويىچە چۈشىنىشىنى ئۈمىد قىلىمەن.

سىز مەلۇم بىر تەلەيسىزلىك ياكى ئوڭۇشسىزلىققا ئۇچرىغاندىن كېيىن قانچىلىك روھىي چۈشكۈنلۈك، روھىي ئازاب ۋە روھىي زەخمىگە ئۇچرايسىز؟ بۇ سىزنىڭ ئومۇمىي ئىقتىدارىڭىزغا، بىر ۋەقەگە بولغان ئۆز روھىي ئىنكاسىڭىزنى ئۆزىڭىزنىڭ ئاڭلىق ھالدا قانچىلىك كونترول قىلالىشىڭىزغا باغلىق. سىز مەلۇم بىر ئېغىر بېسىمغا ۋە بۇزۇش خاراكتېرلىك ئۆزگىرىشكە يولۇققاندا، سىزنىڭ پوزىتسىيىڭىز بىلەن ئادىتىڭىز سىز ئۈچۈن يا بىر توسالغۇ پەيدا قىلىدۇ، يا بىر ياخشىراق ئىستىقبالغا ئېلىپ بارىدىغان كۆۋرۈكنى ھازىرلاپ بېرىدۇ. شۇڭا سىز تۆۋەندە ئوتتۇرىغا قويۇلىدىغان ئۇقۇملارنى تولۇق چۈشەنسىڭىز، ھەمدە ئۆزىڭىزدە تۆۋەندە تەسۋىرلىنىدىغان ئىقتىدارلارنى ئىمكان قەدەر كۆپرەك يېتىلدۈرسىڭىز، ئۆزىڭىز بۇنىڭدىن كېيىن يولۇقىدىغان يېڭى ئەھۋاللارنى ناھايىتى ئۈنۈملۈك بىر تەرەپ قىلالايسىز. يەنى، «resiliency» سىزگە ئۆزىڭىزنىڭ روھىي سالامەتلىكى بىلەن خۇشاللىقىنى ساقلىغان ھالدا ھەر قانداق ئەھۋالدىن ئۈنۈملۈك پايدىلىنىش جەھەتتە سىزگە نۇرغۇن، باشقىلاردا يوق ئارتۇقچىلىقلارنى ئېلىپ كېلىدۇ.

ئىنسانلارنىڭ تەدرىجىي ئۆگىنىش ئۇسۇلىنى مۇنداق 3 تۈرگە ئايرىش مۇمكىن:
1) بالىنىڭ ئاتا-ئانىدىن، ئوقۇغۇچىنىڭ ئوقۇتقۇچىدىن، ۋە يېڭى باشلىغانلارنىڭ بىلىملىكلەردىن ئۆگىنىش ئۇسۇلى. بۇ ھازىر ئەڭ كەڭ قوللىنىلىۋاتقان، ئەنئەنىۋى ئۆگىنىش ئۇسۇلىدۇر.
2) ئىلغار شەخسلەرنى ئۈلگە قىلىپ تۇرۇپ ئۆگىنىش ئۇسۇلى.
3) ئۆز-ئۆزىگە ھەيدەكچىلىك قىلىپ، ۋە ئۆز-ئۆزىنى باشقۇرۇپ تۇرۇپ ئۆگىنىش ئۇسۇلى.
«resiliency» ئىقتىدارىنى ئۆگىنىش ئۈچۈن پەقەت 3-ئۇسۇلدىنلا پايدىلىنىش كېرەك. يەنى، ئۇ ئىقتىدارلارنى ئۆگەنگىلى بولىدۇ، لېكىن ئۆگەتكىلى بولمايدۇ. ئەنئەنىۋى دەرسخانا ئوقۇتۇشىدا ئوقۇتقۇچى بىر دەرسنى ئۆتىدۇ. ئوقۇغۇچى بۇ دەرسنى ئۆگىنىدۇ. ئۇنىڭدىن كېيىن ئوقۇغۇچىلار بىر ئىمتىھانىغا قاتنىشىپ، ئۆزلىرىنىڭ بۇ دەرسنى قانچىلىك سەۋىيىدە ئۆگەنگەنلىكىنى باھالايدۇ. «resiliency» ئىقتىدارىنى يېتىلدۈرۈش بولسا بىر مۇتەخەسسىس ۋە كەسىپ ئەھلى دەرىجىسىدىكى ئۆگىنىش بولۇپ، بۇ ئۆگىنىشنىڭ تەرتىپى يۇقىرىقىنىڭ ئەكسىچە بولىدۇ. يەنى، ئالدى بىلەن «تۇرمۇش» دەپ ئاتىلىدىغان مەكتەپ سىزدىن بىر ئىمتىھان ئالىدۇ، ئاندىن سىز يېڭى بىلىم ۋە ئىقتىدارلارنى ئۆگىنىسىز.

تۆۋەندە يېزىش ئاسان بولسۇن ئۈچۈن، مەن بۇ ئالاھىدە ئىقتىدارنى «تەۋرەنمەس ئىقتىدارى» دەپ ئالىمەن.


4. «تەۋرەنمەس ئىقتىدارى» نى يېتىلدۈرۈش ئۇسۇلى

يۇقىرى دەرىجىلىك «تەۋرەنمەس ئىقتىدارى» گە ئىگە كىشىلەرنىڭ ئىچكى خاراكتېرى ئۈستىدە نۇرغۇن يىل تەتقىقات ئېلىپ بېرىش ئارقىلىق، مۇتەخەسسىسلەر بۇ خىل قابىلىيەتنىڭ كىشىلەردە قانداق يېتىلىدىغانلىقى توغرىسىدا بىر مۇكەممەل چۈشەنچىگە ئىگە بولدى. سىز ئۆزىڭىزدە ئاشۇنداق قابىلىيەتنى يېتىلدۈرۈش ئۈچۈن، ئۆزىڭىزدىكى تۆۋەندىكى سۈپەتلەرنى كۈچەيتىڭ:

1) شوخ ۋە خۇشال-خۇرام، كىچىك بالىلاردەك ھەممە ئىشقا قىزىقىدىغان بولۇش. كۆپلەپ سوئال سوراش. ھەر ۋاقىت «نېمە ئۈچۈن» دېگەن سوئالغا جاۋاب ئىزدەش. يېڭى تەرەققىياتلار بىلەن ئۇچرىشىش. كىچىك بالىلاردەك ئۆز-ئۆزىدىن ھۇزۇر ئېلىشنى بىلىش. ھەر قانداق يەردە ھۇزۇرلىنىشنى بىلىش. ھەر خىل ئىشلارغا قىزىقىش، تەجرىبە قىلىش، خاتالىق ئۆتكۈزۈش، يارىدارلىنىش، ۋە كۈلۈش. «بۇ قېتىم قايسى تەرەپلىرى ئوخشىمايدۇ؟ بۇنى قىلسام نېمە بولىدۇ؟ سوئالىمغا كىم جاۋاب بېرەلەيدۇ؟ بۇنىڭ نېمىسى قىزىقارلىق؟» دېگەنگە ئوخشاش سوئاللارنى سوراپ تۇرۇش.

2) ئۆز سەرگۈزەشتلىرىدىن يېڭى بىلىم ئىگىلەپ تۇرۇش. يېڭى ياكى تاسادىپى كەچۈرمىشلەرنى تېز سۈرئەتتە ھەزىم قىلىش، ھەمدە شۇلار ئارقىلىق ئۆزىنى ئۆزگەرتىش. «بۇ ئىشتىكى تەجرىبە-ساۋاق نېمە؟ مەن دەسلەپكى ئىشارەتلەردىن قايسىلىرىنى نەزەرگە ئالمىدىم؟ ئەگەر بۇ ئىش يەنە يۈز بېرىپ قالسا، مەن چوقۇم نېمە قىلىشىم كېرەك؟» دېگەن سوئاللارنى سوراپ تۇرۇش.

3) يېڭى ۋەزىيەتكە تېز ماسلىشىش. روھىي جەھەتتە ماسلىشىشچان بولۇش. بىر-بىرىگە قارمۇ-قارشى مىجەز-خۇلق بىلەنمۇ چىقىشالايدىغان بولۇش. كۈچلۈك ھەم مويسىپىت، نازۇك ھەم چىداملىق، لوگىكىلىق ھەم ھېسسىي تۇيغۇسى بويىچە ئىش قىلىدىغان («intuitive»)، ئېغىر بېسىق ھەم ھېسسىياتچان، كەسكىن ھەم خۇشال-خۇرام بولۇش. بۇنداق ئىقتىدارلارغا قانچە باي بولسا شۇنچە ياخشى. بىر ئىشنىڭ سەلبىي تەرىپىنى ئويلاپ تۇرۇپ ئىجابىي نەتىجە چىقىرالايدىغان بولۇش. «بۇ ئىشنى قىلسام قانداق يامان ئاقىۋەت كېلىپ چىقىدۇ؟ ئۇنداقتا مەن نېمىلەردىن ساقلىنىشىم كېرەك؟» دەپ سوراپ تۇرۇش.

4) ئۆزىنىڭ ئىززەت-ھۆرمىتى («self-esteem») نى ساقلاش ۋە ئۆز-ئۆزىگە ئىشىنىش. ئۆز-ئۆزىگە بولغان ئىززەت-ھۆرمەت ياكى غۇرۇر دېگەن ئۆزىگە بولغان ھېسسىياتتىن ئىبارەت. بىرەر ئوڭۇشسىزلىق يۈز بەرگەندە سىز ئۇنىڭدىن قانچىلىك نەرسە ئۆگىنىدىغانلىقىڭىزنى ئاشۇ غۇرۇر بەلگىلەيدۇ. غۇرۇر سىزنىڭ ماختاش ۋە مەدھىيىنى توغرا قوبۇل قىلىشىڭىزغا كاپالەتلىك قىلىدۇ. ئۇ سىزنى يامان سۆز-باھالارنىڭ زىيىنىدىن ساقلاپ قالىدۇ، شۇنداقلا سىزنى پايدىلىق تەنقىدنى توغرا قوبۇل قىلىشقا ئېلىپ بارىدۇ. ئۇ سىزگە «مەن ئۆز-ئۆزۈمنى ياخشى كورىمەن، ئۆز-ئۆزۈمنى قەدىرلەيمەن، ۋە ئۆز-ئۆزۈمنى سۆيىمەن» دېگەن تۇيغۇلارنى ئېلىپ كېلىدۇ.

5) ئۆز-ئۆزىڭىزگە بولغان ئىشەنچ ئۆز-ئۆزىڭىزگە بولغان ھۆرمىتىڭىزدۇر. ئۇ سىزنىڭ باشقىلارنىڭ تەستىقى ياكى كاپالىتىگە ساقلاپ تۇرمايلا تەۋەككۈلچىلىك قىلىشقا («take risks») ئۈندەيدۇ. سىزدە بۇرۇن قولغا كەلتۈرگەن مۇۋەپپەقىيەتلەر بولغانلىقى ئۈچۈن، «يېڭى ئەھۋاللارنى ياخشى بىر تەرەپ قىلالايمەن» دەپ ئويلىيالايسىز. «مېنىڭ ئىشەنچلىك ئارتۇقچىلىقلىرىم ... »

6) باشقىلار بىلەن ياخشى دوستلۇق ۋە بىر-بىرىگە كۆيۈنىدىغان مۇناسىۋەت ئورنىتىش. بەزى تەتقىقات نەتىجىلىرىنىڭ ئىسپاتلىشىچە، بىر خىل زەھەرلىك مۇھىتتا ئىشلەيدىغان كىشىلەرمۇ، ئەگەر ئۇلارنىڭ ناھايىتى كۆيۈمچان ئائىلىسى بولسا ۋە بىرگە ئىشلەيدىغانلار بىلەن بولغان دوستلۇقى ياخشى بولسا، ئۇلار روھىي بېسىمغا ياخشىراق بەرداشلىق بېرەلەيدىكەن، ھەمدە ئازراق كېسەل بولىدىكەن. يالغۇزچىلىق ئىچىدە ياشايدىغان كىشىلەر روھىي بېسىمغا ئاسانلىقچە بەرداشلىق بېرەلمەيدۇ. دوستلىرى ۋە ئائىلىسىدىكىلەر بىلەن كوپ پاراڭلىشىش قىيىنچىلىقنىڭ روھىي تەسىرىنى ئاجىزلاشتۇرىدۇ، ھەمدە ئۆز قىممىتى ۋە ئۆز-ئۆزىگە بولغان ئىشەنچىنى كۈچەيتىدۇ. ئۇيغۇرلار باشقىلار بىلەن كوپ ئارىلىشىدىغان، مېھماندوست، ناخشا-ئۇسۇل، مۇزىكا ۋە پاراڭلىشىشنى ياخشى كۆرىدىغان بىر مىللەت بولۇپ، بۇ جەھەتتە باشقا نۇرغۇن مىللەتلەردىن ئۈستۈن تۇرىدۇ.

[ئەركىن سىدىق] تېز ئەسلىگە قايتىش ئىقتىدارى1

[ئەركىن سىدىق] تېز ئەسلىگە قايتىش ئىقتىدارى

ئەندىشە، چۈشكۈنلۈك، ۋە ئوڭۇشسىزلىقتىن تېز ئەسلىگە قايتىش ئىقتىدارى



 

ئەركىن سىدىق

2008-يىلى 2-ئاينىڭ 15-كۈنى

1988-يىلى، مىڭچېبى (موڭغۇل) ئەپەندى بىلەن لولۇلۇ خانىم ئۇيغۇر جەمئىيىتىنىڭ ئەينى ۋاقىتتىكى ئەھۋالى ئۈستىدە چوڭقۇر تەكشۈرۈش ۋە تەتقىقات ئېلىپ بېرىپ، شۇ ئاساستا ئۆزلىرىنىڭ «ئويلىنىش ئىچىدە ئىلگىرىلەش» دېگەن ماۋزۇدىكى ئەدەبىي ئاخباراتىنى يېزىپ چىقتى. ئۇلار بۇ ماقالىسىدە ئۇيغۇرلارنىڭ ئەينى ۋاقىتتىكى روھىي ھالىتى ئۈستىدە «قېيىداش روھىي» دېگەن، ئۇيغۇر پسىخىكىسى ئۈستىدە بولسا «يۆلىنىۋېلىش پسىخىكىسى» دېگەن يەكۈننى چىقارغان ئىدى. بۇ ماقالىنىڭ ئېلان قىلىنغىنىغا مانا ھازىر 20 يىل بولدى. ئۇيغۇرلارنىڭ ھازىرقى روھىي ھالىتى بىلەن پسىخىكىسى قانداق؟ ئۇلارنى نېمە دەپ ئاتاشقا بولىدۇ؟ مەن يېقىنقى يىللاردا بۇ ھەقتە يېزىلغان ماقالىدىن بىرەرىنى ئۇچراتمىدىم. ئۆزۈم بۇ ھەقتە يېتەرلىك تەكشۈرۈش ۋە تەتقىقات ئېلىپ بېرىپ، مەلۇم قىممەتكە ئىگە بىر نەرسە يېزىپ چىقىشقا ئاجىزلىق قىلىمەن. شۇنداق بولسىمۇ، مەن بىر ئۇيغۇر ئىجتىمائىي پەن مۇتەخەسسىسى سالاھىيىتى بىلەن ئەمەس، پەقەت چەت ئەلدە ياشاۋاتقان بىر ئوپتىكا ئىنژېنېرى بولۇش سالاھىيىتىم بىلەن، يېقىنقى بىر قانچە يىل مابەينىدە ئۇيغۇر جەمئىيىتىنىڭ ئەھۋالىنى كۆزىتىش ئارقىلىق، مۇنداق بىر خۇلاسىگە كەلدىم: پۈتۈن مىللەت مىقياسىدا، ئۇيغۇرلارنىڭ ھازىرقى روھىي ھالىتىنى «ئەنسىرەش روھىي» دەپ ئاتاش مۇمكىن. ئۇيغۇر ياشلىرى قاتلىمىدىكى زور بىر قىسىم كىشىلەرنىڭ روھىي ھالىتىنى بولسا «چۈشكۈنلىشىش روھىي» دەپ ئاتاش مۇمكىن. بۇ يەردىكى «ئەنسىرەش روھىي» ئۇيغۇر مىللىتىنىڭ ئۆرپ - ئادىتى، مەدەنىيىتى، تىلى، دىنى، ئەخلاقى، روھىي ۋە جىسمانىي سالامەتلىكى قاتارلىقلار ھازىر دۇچ كېلىۋاتقان زور دەرىجىدىكى تەھدىتتىن، ھەمدە ئۇيغۇرنىڭ ياشاش بوشلۇقى ۋە مىللىي كىملىكى ھازىر دۇچ كېلىۋاتقان خەۋپتىن كېلىپ چىققان. بىر قىسىم ئۇيغۇر ياشلىرىدىكى «چۈشكۈنلىشىش روھىي» بولسا خىزمەت پۇرسىتى بىلەن ئۆز ئىقتىدارىنى مۇۋاپىق جارى قىلدۇرۇش پۇرسىتىنىڭ يوقلۇقى، ھەمدە ئۆزىنىڭ ئىنسانىي غۇرۇرى ۋە كىشىلىك ۋىجدانى بىلەن ياشاش ئىمكانىيىتىنىڭ يوقلۇقىدىن كېلىپ چىققان.


1. ئەنسىرەش روھىي

مىللەتنىڭ ھازىرقى ئەنسىرەش روھىي ھالىتىنى تەپسىلىي تەھلىل ۋە بايان قىلىش كەم دېگەندە بىر مەخسۇس يېزىلغان ئۇزۇن ماقالىنى تەلەپ قىلىدىغان بولۇپ، ئۇ مەسىلە مېنىڭ ئۇشبۇ يازمامدا توختالماقچى بولغان ئاساسىي مەزمۇن ئەمەس. شۇڭا مەن بۇ يەردە بۇ مەسىلە ئۈستىدە قىسقىچىلا توختىلىپ ئۆتىمەن. يېقىندىن بۇيان ئۇيغۇر تور بەتلىرىدە ئېلان قىلىنغان بەزى يازمىلار ۋە ماڭا كەلگەن ئېلخەتلەردە بەزىلەر «مەن بۇرۇن كىم ئىدىم؟ كەلگۈسىدە كىم بولىمەن؟ ئۇيغۇرلارنىڭ مىللىي كىملىكىنى ساقلاپ قېلىش ئۈچۈن مەن نېمە ئىشلارنى قىلىشىم كېرەك؟»، دېگەندەك سوئاللارنى سوراۋاتىدۇ. مېنىڭچە ئۇيغۇرنىڭ مىللىي كىملىكىگە ۋەكىللىك قىلىدىغان ئەڭ مۇھىم نەرسىلەرنىڭ ھازىرقىدەك تەھدىتكە ئۇچرىشىدا، بۇ يەردە تىلغا ئالغىلى بولىدىغان ئەڭ ئاساسلىق سەۋەبلەرنىڭ ئىچىدە مۇنداق 3 تۈرلۈك سەۋەب بار. ئۇنىڭ بىرىنچىسى، دۆلەتنىڭ سىياسىي تۈزۈمىدىكى ئاجىزلىق. ئىككىنچىسى، ئۇيغۇرلار ئىچىدىكى سىياسەت تۈزۈشكە ياكى ئۇنى ئىجرا قىلىشقا مەسئۇل بولغان ھەر دەرىجىلىك ئەمەل ئەھلىلىرىنىڭ قانۇن كۆز - قارىشىنىڭ ئاجىز بولۇشى. ئۈچىنچىسى، پۈتۈن ئۇيغۇر مىللىتىنىڭ تېخىچە «ئېتنولوگىيىلىك مىللەت» ياكى ئۇنىڭدىنمۇ تۆۋەن بىر باسقۇچتا تۇرۇۋاتقانلىقى (ئابدۇشۈكۈر مۇھەممەتئىمىن ئەپەندىنىڭ «ئۈچ خىل مىللەت ۋە مىللىيەتلىكتىكى ئۈچ خىل قىممەت» دېگەن ماقالىسىگە قاراڭ: http://www. meripet. com/Academy/MAbduxukur. htm . تۆۋەندە يۇقىرىقى 3 مەسىلە ئۈستىدە قىسقىچە توختىلىپ ئۆتەي.

1. ئامېرىكا، ياپونىيە ۋە ياۋروپادىكى تەرەققىي تاپقان دۆلەتلەرنىڭ ھەممىسىدە، ھەر دەرىجىلىك ھۆكۈمەت ئەمەل ئەھلىلىرىنىڭ ھەممىسى ئۆزى باشقۇرماقچى بولغان خەلقنىڭ سايلىمى ئارقىلىق ئۆز خىزمەت ۋەزىپىسىگە تەيىنلىنىدۇ. شۇڭا بىرەر يېڭى خىزمەت ئورنىغا ئېرىشىش، ئېرىشكەن خىزمەت ئورنىنى ساقلاپ قېلىش، ياكى بۇرۇن ئېرىشكەن خىزمەت ئورنىنى ئۆستۈرۈش ئۈچۈن، ئۇلار ئاشۇ خىزمەتنىڭ ئەھدىسىدىن چىقالىغۇدەك سۈپەتكە ئىگە بولۇشى، ھەمدە شۇ ئاساستا ئۆزىنى سايلايدىغان خەلقنىڭ ھىمايىسىگە ئېرىشەلىشى كېرەك. ئەگەر ئۇلار خەلقنىڭ ھىمايىسىگە ئېرىشەلمىسە، كېيىنكى سايلامدىكى رىقابەتتە ئۇتۇپ چىقالمايدۇ. كۆزلىگەن خىزمەت ئورنىغا ئېرىشەلمەيدۇ. شۇڭلاشقا ئۇلار كېيىنكى سايلامدا ئۇتۇپ چىقىش ئۈچۈن خەلقنىڭ ساداسىغا قۇلاق سالىدۇ. خەلقنىڭ تەلىپىنى ۋە ئېھتىياجىنى قاندۇرىدۇ. ھەممە ئىشتا خەلقنى چىقىش نۇقتىسى قىلىدۇ. بۇ دۆلەتلەردىكى سىياسەت ئەمەلىيەتتە «سايلام سىياسىتى» (ئىنگلىزچە «election politics») بولۇپ، دۆلەتنىڭ نۇرغۇن سىياسىي پائالىيەتلىرى سايلام ئېھتىياجىنى چىقىش نۇقتىسى قىلغان بولىدۇ. جۇڭگودا، جۈملىدىن ئۇيغۇر دىيارىدا بولسا، كۆپىنچە ئەھۋالدا، كىشىلەر يۇقىرى دەرىجىلىك ئەمەل ئەھلىلىرى تەرىپىدىن يېڭى خىزمەتكە تەيىنلىنىدۇ ياكى يېڭى، بۇرۇنقىدىن بىر دەرىجە يۇقىرى خىزمەت ئورنىغا ئۆستۈرۈلىدۇ. بۇنداق ئەھۋال ئاستىدا، بۇرۇنقى خىزمىتىدىن ياخشىراق خىزمەت ئورنىغا ئېرىشمەكچى بولغان كىشىلەرنىڭ قول ئاستىدىكى خەلققە مەسئۇل بولۇشىنىڭ، ئۇلارنىڭ ئېھتىياجىنى ۋە ئۇلارنىڭ تەلىپىنى چىقىش نۇقتىسى قىلىشنىڭ ھېچ بىر ھاجىتى بولمايدۇ. پەقەت ئۆزىدىن بىر ياكى بىر قانچە دەرىجە يۇقىرى ئەمەل ئەھلىلىرىگە مەسئۇل بولسا، شۇلارغا ياخشى كۆرۈنسىلا كۇپايە. مانا بۇ ھازىر ئۇيغۇر ئەمەل ئەھلىلىرى قوشۇنىدا ئېغىر دەرىجىدە مەۋجۇد بولۇپ تۇرغان، ئۆزىدىن يۇقىرىدىكىلەرگە پۈتۈن ۋۇجۇدى بىلەن خۇشامەتچىلىك ۋە تەخسىكەشلىك قىلىپ، خەلقنىڭ ساداسىغا، دەرد - پەريادىغا، ئەندىشىسىگە ۋە ئېھتىياجىغا ئاساسەن قۇلاق سالماسلىق ئەھۋالىنىڭ كېلىپ چىقىشىدىكى ئاساسلىق سەۋەبىدۇر. ئۇيغۇر خەلقى ھازىر گىرىپتار بولغان «ئەنسىرەش روھىي» ھالىتىدىن بۇ ئەمەل ئەھلىلىرىنىڭ ئانچە خەۋىرى يوق. خەۋىرى بولغاندىمۇ بۇ ئەھۋال بىلەن ئانچە كارى يوق. سىياسىي تۈزۈم كەلتۈرۈپ چىقارغان مەسىلىلەرنى ئاشۇ تۈزۈمنى ياخشىلاش ئارقىلىق ھەل قىلىش كېرەك. بۇ يەردە بۇ مەسىلە توغرىسىدا بۇنىڭدىن ئارتۇق گەپ قىلىش ئانچە مۇۋاپىق ئەمەس.

2. نۇرغۇن دۆلەتلەرنىڭ ئاساسىي قانۇنى شۇ دۆلەتتىكى ئاز سانلىق مىللەتلەرنىڭ ئېتنىك، مەدەنىيەت، تىل ۋە دىنىي جەھەتتىكى مىللىي كىملىكىنى قوغدايدۇ. بىر مىللەت ئۆزىنى ساقلاپ قالماقچى بولىدىكەن، چوقۇم ئالدى بىلەن قانۇن ئارقىلىق ئۆزىنى قوغداشنى ئۆگىنىشى، قانۇن ئارقىلىق ئۆزىنى قوغداشنى بىلىشى كېرەك. جۇڭگودا ھەر دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتايلىرى ئېلان قىلىپ كۈچكە ئىگە بولغان قانۇن-بەلگىلىمىلەر خېلى كۆپ. ئۇلارنىڭ ئىچىدە ئاز سانلىق مىللەتلەرگە مۇناسىۋەتلىكلىرىدىن «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ ئاساسىي قانۇنىي» ۋە «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ مىللىي تېررىتورىيىلىك ئاپتونومىيە قانۇنى» قاتارلىقلار بار. ئۇنىڭدىن باشقا يەنە نۇرغۇن ھۆكۈمەت بەلگۈلىمىلىرىمۇ بار. ئۇلارنىڭ ئىچىدە ئۇيغۇرلارنىڭ ھازىرقى مىللىي مەنپەئەتلىرىنى قوغداشقا مۇناسىۋەتلىك ۋە پايدىلىق نەرسىلەرمۇ ئاز ئەمەس. لېكىن، ھازىر دۆلەتنىڭ قانۇن بىلەن ئىدارە قىلىنىشى دېگەندەك مۇكەممەل ئەمەس. مەلۇم بىر سىياسىي مەقسەتكە يېتىش ئۈچۈن قانۇننى خالىغانچە بىر تەرەپكە قايرىپ قويسىمۇ، خالىغانچە ئاياق-ئاستى قىلسىمۇ بولۇۋېرىدىغان بىر خىل سىياسەت يولغا قويۇلۇۋاتىدۇ. شۇ سەۋەبتىن ئۇيغۇر ئەمەل ئەھلىلىرىنىڭ ئىچىدە قانۇندا چىڭ تۇرغانلار، قانۇن بويىچە ئىش كۆرمەكچى بولغانلار ھېچ قانداق ھىمايىگە ئېرىشەلمەيۋاتىدۇ، يالغۇز قالدۇرۇلۇۋاتىدۇ، ھەتتا ئەمىلىدىن ئېلىپ تاشلىنىۋاتىدۇ. بۇنىڭ ئەكسىچە، ئەمەل ئۈچۈن ئۆز ۋىجدانى ۋە ئىنسانىي غۇرۇرىدىن پۈتۈنلەي ۋاز كەچكەن، ياخشىچاقلىق، خۇشامەتچىلىك ۋە تەخسىكەشلىكنى ئوبدان قاملاشتۇرىدىغان بەزى كىشىلەر يېڭىدىن ئەمەلگە ئولتۇرۇۋاتىدۇ ياكى خىزمەتتە ئۆستۈرۈلۈۋاتىدۇ. شۇنىڭ بىلەن ھازىر ئۇيغۇرلاردىكى ئەمەل ئەھلىلىرىنىڭ ئىچىدە خەلقنىڭ ساداسىغا قىلچە قۇلاق سالمايدىغان، ئۇلارنىڭ ئەندىشىسىگە ئازراقمۇ كۆڭۈل بۆلمەيدىغان، ئۆزىنىڭ بارلىقىنى «قانداق قىلسام يەنە بىر بالداق ئۆسەلەيمەن» دېگەنگە ئاتا قىلىۋەتكەن، «شەپكىسىنى ئەكەل» دېسە بېشىنى كېسىپ كېلىدىغان، قانۇن-تۈزۈم بىلەن ئىلمىي يوسۇندا ئىش قىلىشنىڭ ئورنىغا خوشەمەتچىلىك بىلەن نادانلىقنى دەسسەتكەن ئېچىنىشلىق ئەھۋال شەكىللەنگىلى تۇرۇپتۇ. دوكتۇر ئابدۇرەئوپ پولات تەكلىماكانىي يازغان «"مۇھاكىمەتۇل لۇغەتەين"دىن "مەئارىفۇل لۇغەتەين"گىچە» دېگەن ماقالە (بىلىك: http://www. bilik. cn/bbs/viewthread. php?tid=5359 , مەرىپەت: http://www. meripet. com/Söhbet1/Erkinb2. htm ) ۋە بۇ ماقالە دۇچ كەلگەن ئېچىنىشلىق تەقدىر بۇنىڭ تىپىك بىر مىسالىدۇر. مەن بۇ ماقالىنى دەسلەپتە ئوقۇغاندا ئىنتايىن ھاياجانلىنىپ كەتتىم. ئۇ ئۇيغۇر دىيارىدا قانداق رول ئوينىغانلىقىنى بىلىشكە تەقەززا بولۇپ كەتتىم. لېكىن، بۇ ماقالە ئېلان قىلىنغاندىن كېيىن يۈز بەرگەن بىر قىسىم ئەھۋاللارنى بىلگەندىن كېيىن، ئۇيغۇرلارنىڭ ھازىرقى ھال-ئەھۋالىنىڭ نەقەدەر ناچارلىقىغا ئىنتايىن ھەيران قالدىم. قاتتىق ئېچىندىم. ھەقىقەتەنمۇ ئۇيغۇرلار ھازىر ئىنتايىن قىيىن ئەھۋالدا ئىكەن. لېكىن ئۇنى بىلىپ تۇرۇپ ھېچ ئىش قىلمىسا، خۇددى ئۆلمەي تۇرۇپ تەييار گۆرگە كىرىۋالغاندەك بىر ئىش بولىدۇ. «بالا يىغلىمىسا ئانا ئەمچەك سالمايدۇ». شۇڭا ئۇيغۇرلارنى ھازىرقى خەتەرلىك يولدىن قۇتقۇزۇش ئۈچۈن، ئالدى بىلەن چوقۇم كۆپ ساندىكى ئەمەل ئەھلىلىرى شەرتسىز ھالدا خۇشامەتچىلىك بىلەن بەند بولۇپ، ئىنتايىن ئاز ساندىكى ئەمەل ئەھلىلىرىلا قانۇنغا ئەھمىيەت بېرىدىغان، قانۇن بىلەن ئىش كۆرمەكچى بولغانلار يالغۇز قالدۇرۇلىدىغان يۈزلىنىشنى 180 گرادۇس بۇراپ، قانۇن بويىچە ئىش كۆرمەكچى بولغانلار ۋە ئىش كۆرگەنلەر ھىمايە قىلىنىدىغان ۋە مۇكاپاتلىنىدىغان، قانۇنغا خىلاپلىق قىلغانلار، تەخسىكەشلىك يولى بىلەن يۇقىرىغا ياماشماقچى بولغانلار ئەيىبلىنىدىغان ۋە زەربە بېرىلىدىغان بىر خىل ھالەتنى شەكىللەندۈرۈش كېرەك.

3. ياپونلۇق، گېرمانىيىلىك ۋە يەھۇدىيلارنىڭ ھازىر نەقەدەر تەرەققىي قىلىپ كەتكەنلىكى ھەممىمىزگە ئايان. مەن ئۆز كۆڭلۈمدە ئۇيغۇرلارنى مۇشۇ 3 مىللەت بىلەن داۋاملىق سېلىشتۇرىمەن. بىزنىڭ ئۇلار بىلەن بولغان پەرقىمىزنى توغرا ۋە تولۇق چۈشىنىشكە داۋاملىق تىرىشىمەن. مېنىڭ چۈشىنىشىمچە، بىر قانچە ئەسىردىن بۇرۇن مەدەنىي گۈللىنىش ۋە مەدەنىي تەرەققىيات جەھەتتە ئۇيغۇرلار ئۇلاردىن ئانچە قېلىشمايتتى. ياپونغا ئوقۇشقا بارغان ئۇيغۇر ئوقۇغۇچىلارنىڭ كۆپىنچىسى ئەقىل جەھەتتىن ئۆزلىرىنىڭ ياپونلۇقلاردىن قېلىشمايدىغانلىقىنى ھېس قىلىپ ۋە ئىسپاتلاپ كېلىۋاتىدۇ. باشقا تەرەققىي تاپقان دۆلەتلەردە ئوقۇۋاتقان ۋە ياشاۋاتقان ئۇيغۇرلار ۋە ئۇلارنىڭ پەرزەنتلىرىمۇ ئەقىل جەھەتتىن ئۆزلىرىنىڭ باشقىلاردىن كېيىن تۇرمايدىغانلىقىنى، ھەتتا باشقا خېلى كۆپ مىللەتلەرنى بېسىپ چۈشىدىغانلىقىنى كۆرۈۋاتىدۇ. لېكىن، مېنىڭ ھېس قىلىشىمچە، خۇددى ئابدۇشۈكۈر مۇھەممەتئىمىن ئەپەندى ئوتتۇرىغا قويغاندەك، ياشاش رىقابەت كۈچى، تۈركۈم ئېڭى، مىللەتنىڭ قاتتىق ھەمدەملىكى (ياكى بىر-بىرىنى يۆلەش ۋە ئۆز-ئارا ھەمكارلىشىش جەھەتتىكى مىللەت ئېڭى)، ئۆز زېمىنىدىكى ۋە چەت ئەلدىكى ھەر بىر قەدىمى، ھەر بىر سۆزى، ھەر بىر ھەرىكىتىگە مىللىي نومۇس-ئىپتىخارىنى ئۆلچەم قىلىش جەھەتتە ھازىر ئۇيغۇرلار يۇقىرىقى 3 مىللەتتىن جىق ئاجىز ۋە جىق ئارقىدا. يۇقىرىقى مىللەتلەر بىر ياكى بىر قانچە ئەسىر ۋاقىتنى مائارىپ ئارقىلىق مىللەتنىڭ ساپاسىنى ئۆستۈرۈشكە سەرپ قىلىپ، شۇ ئارقىلىق ھازىرقىدەك بىر «سىياسىي مىللەت» دەرىجىسىگە كۆتۈرۈلەلىدى. ئۇيغۇرلارچۇ؟ مەن تورداشلارنى «سالام دۇنيا» دېگەن ئىسىملىك قېرىندىشىمىز يازغان «ھەقىقىي قۇدرەت تېپىش دېگەن نېمە؟» دېگەن ماقالىنى بىر قېتىم ئوقۇپ بېقىشقا چاقىرىمەن. ئۇنىڭ بىلىكتىكى تور بەت ئادرېسى: http://www. bilik. cn/bbs/viewthread. php?tid=15389&extra=page%3D1 . مەن بۇ يازمىدىكى ئىلغار مىللەتلەر بىلەن ئۇيغۇرلارنىڭ ئوتتۇرىسىدىكى ھازىرقىدەك پەرقنىڭ كېلىپ چىقىش سەۋەبلىرى، ھەمدە نۆۋەتتىكى ئۇيغۇر مەسىلىلىرىنى قانداق چۈشىنىش كېرەكلىكى توغرىسىدىكى بايانلارنى خېلىلا ياقتۇردۇم. ئۇيغۇرلارنىڭ مائارىپى ۋە ساپاسىنىڭ قانداق بولۇشىغا باشقىلار ھەقىقىي تۈردە كۆڭۈل بۆلمەيدۇ. ساپاسى تۆۋەن بىرسى باشقىلارنىڭ ساپاسىنى يۇقىرى كۆتۈرۈشكە ياردەم قىلىمەن، دېسىمۇ بۇ ئىش ئۇنىڭ قولىدىن كەلمەيدۇ. شۇڭا بۇ ئىشتا ئۇيغۇرلار پەقەت ئۆزىگىلا تايىنىشى كېرەك. بىر مىللەتنىڭ ساپاسىنى يۇقىرى كۆتۈرۈش ئۈچۈن بىر قانچە ئەۋلادلارنىڭ قاتتىق تىرىشچانلىق كۆرسىتىشىگە توغرا كېلىدۇ. ئۇيغۇرلار بۇ جەھەتتە بىر قانچە ئەسىر ۋاقىتنى ئىسراپ قىلىپ بولدى. بۇنداق ئىسراپچىلىق بۇنىڭدىن كېيىن داۋاملىشىۋەرمىسە بولاتتى.

يۇقىرىقىلار ھازىر ئۇيغۇرلارنى ئۆزلىرى دۇچ كېلىۋاتقان خەتەرلىك يۈزلىنىشنى توسۇشقا ئامالسىز قالدۇرۇۋاتقان، شۇنىڭ بىلەن ئۇيغۇرلاردا «ئەنسىرەش روھىي» نى كەلتۈرۈپ چىقىرىۋاتقان ئاساسلىق سەۋەبلەرنىڭ بىر قىسمى.


2. چۈشكۈنلۈك روھىي

ھەممەيلەننىڭ خەۋىرىدە بولغىنىدەك، ھازىر ئۇيغۇر ياشلىرى دۇچ كېلىۋاتقان 1-دەرىجىلىك ئېغىر مەسىلە خىزمەت پۇرسىتىنىڭ بولماسلىقى. ئوتتۇرا ۋە ئالىي مەكتەپتە ئوقۇۋاتقان، ھەمدە جەمئىيەتتە خىزمەت كۈتۈپ ياشاۋاتقان ياشلار ئىش پۇرسىتىنىڭ كەملىكى ۋە خىزمەت تېپىشنىڭ تەسلىكى تۈپەيلىدىن روھىي جەھەتتە ئىنتايىن چۈشكۈن ئۆتۈۋاتىدۇ. ئۆز ئىرادىسىدىن ئايرىلىپ قالغان، تىرىشىشتىن ۋاز كەچكەنلەرمۇ بار. بۇ ياشلارنىڭ ئاتا-ئانىلىرى بولسا بالىسىنىڭ خىزمىتىنىڭ غېمى بىلەن ئىنتايىن ئېغىر روھىي بېسىم ئىچىدە ياشاۋاتىدۇ. مەن ئاڭلىسام دەرد ۋە ئازاب ئىچىگە تۇغۇلىدىغان بالىدىن ساقلىنىش ئۈچۈن ئۆزىگە بېرىلگەن، ئىككى ياكى ئۈچ پەرزەنت كۆرسە بولىدىغان نورمىنىمۇ تولدۇرماي ئۆتۈپ كېتىدىغانلارنىڭ سانىمۇ بارغانسېرى كۆپەيگىلى تۇرۇپتۇ. مەن ئۇنداقلارنىڭ ئەھۋالىنى چۈشىنىمەن. ئۇلارغا چوڭقۇر ھېسداشلىق قىلىمەن. لېكىن ئۇلار تاللىغان بۇنداق يولنى ھەرگىزمۇ مۇۋاپىق كۆرمەيمەن. ئەگەر ھەممە ئۇيغۇرلار سىزدەك قىلغىلى تۇرسا، مىللەتنىڭ كەلگۈسى تەقدىرى نېمە بولۇپ كېتىدۇ؟

يۇقىرىقىلار ئۇيغۇرلار ھازىر دۇچ كېلىۋاتقان ئېغىر مەسىلىلەرنىڭ بىر قىسمىدۇر.
 
داۋامى بار